LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 4: Die verhaal oor apartheid – teenswoordige tyd
p237
werke ook wees. Ons sal die mense daar uit hou
solank ons die hef in die hand het, as ons nie
gedwing word om te verander nie, sal ons nie
verander nie.
Regstellende aksie is nie nuut in Suid-Afrika nie. Van die mede-navorsers het dit
raakgesien: die eerste groot regstellende aksie het in '48 begin
[Isak 5-683]. Elsa [5-651] bevestig dit: As ons ʼn paar jare teruggaan toe die
Afrikaner aan bewind gekom het hier in ons land, het daar ook
regstellende aksie plaasgevind. Ons het vir die Afrikaner werk
geskep in die staatsdiens en orals.
Of wit mense dit vandag raaksien of wil erken, verander niks daaraan dat wit mense
bevoordeel is op ʼn manier wat niks anders as regstellende aksie was nie. Die argitek
van apartheid Hendrik Verwoerd (Kenney 1980:26) het hieroor gesê:
When some of the economic proposals contain a discrimination in
favour of the white worker it must be realized that it was not only what
was beneficial to our problem group – the white poor – that was
considered, but to the country! Where, for instance, a certain privilege
for the white poor causes a difficulty – but a removable one – for the
non-whites, it was chosen without hesitation.
Sy biograaf skryf verder dat Verwoerd oortuig was van "what was good for the
Afrikaner was good for South Africa” (Kenney 1980:26). Destyds is daar nie twee keer
gedink oor die beleid nie. Binne die raamwerk van apartheid was dit die regte ding om
te doen.
Ook Mamphela Ramphele (2008:148-150, 246-247) merk op dat wit
Suid-Afrikaners nie juis kan kla oor regstellende aksie as regeringsbeleid
nie. Vir die grootste deel van die 20ste eeu was daar ʼn vorm van
regstellende aksie vir wit mans, veral ook in die landelike omgewing.
Die ANC se James Ngculu (aangehaal in Lefko-Everett, Nyoka &
Tiscornia 2011:26) herinner aan hierdie beleid van die vorige regering:
“Many South Africans today have embraced a collective amnesia,
believing that apartheid respected merit in the workplace more than the