LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 2: Gesprek 2 (13 Augustus 1998)
p411
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
geken het, met al sy uitwasse, al sy negatiwiteite sonder dat ons daarop gereageer het.
Of is ons nou van die wa af?
Hanlie: Of is elke mense in sy wese 'n rassis?
Isak: Ek dink wat Hanlie sê, is dat elke mens in sy wese 'n rassis is. Ek dink miskien in
'n mate, uit ervaring toe ons dogter die eerste keer in Frankryk kom. Hulle seun het
hierdie meisie uit Afrika uit. Toe sy begin om die mense te ontmoet, was daar
onmiddellik hierdie vrae oor apartheid, nou begin mens verduidelik – nog deur tolke
ook – die ding van net blankes mag op hierdie bankie sit, en net blankes mag in hierdie
parkie sit en verskillende rye en almal het ge-oe en ge-aa daaroor. En toe sy die een
ouma ontmoet was haar eerste reaksie toe sy met haar praat, weet jy, ek is verlig om
te sien jy is darem nie swart nie. Almal het hierdie vreeslike persepsie oor apartheid; jy
mag net nie rassisties wees nie, en tog "ek is so bly jy is nie swart nie".
Albert: Iemand het laas week gesê, dit 'n ding wat dwarsoor die wêreld gebeur, en 'n
ding wat gaan bly.
Danie: Die gedagte is apartheid was, is en sal altyd wees.
Frans: Ek wil net sê, in die res van die wêreld word dit dalk net nie apartheid genoem
nie, dis klasse verskille of stand verskille of status of rykdom. Ek het nou al die voorreg
gehad om 'n paar keer te kon gaan rond te beweeg oorsee. 'n Mens kom dit tog agter.
Ons noem dit apartheid want dit is swart en wit wat uitmekaar gehou word, maar in die
ander dele van die wêreld gaan dit oor klasse of stand verskil.
Elsa: Nie noodwendig nie, daar is gewoonlik kleur by. Jy kan maar gaan kyk in party
van die Amerikaanse State, werk die, wat hulle noem, Latino's. Dis mense met 'n
effense bruin kleur. Dit gaan gewoonlik met kleur gepaard.
Albert: Wat maak Suid-Afrika dan nou so sleg? As julle dan nou sê dit gebeur orals,
hoekom hierdie hengse klomp stof oor ons?
Isak: Ons was naïef, en ons was eerlik.