LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 6: Gesprek 6 (27 Oktober 1998)
p500
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
te mis. Ek dink ouens wat dit sê mis die hele punt van die storie. Dit gaan nie oor goed
wat ons aanmekaar gedoen het nie, dis sekondêr. Dit gaan vir my, en dit kom elke keer
uit my gesprekke met die swartmense, ons hier, in my gesprekke met al die mense, in
die goed wat ek lees, ons mis die uitgangspunt wat al verkeerd neig, ons vertrek van 'n
bepaalde punt wat mense in kategorieë sit, van wit en al die ander, en dan kan jy ook
maar sê van beter en slegter, dit is hoe ons gedink het daaroor. En as ons dan nou
praat oor moorde en menseregte skendings en sulke goed, dan is dit alles maar
simptome van 'n dieper liggende siekte, en ek dink ons, by name die Afrikaners, die
blanke gemeenskap, is geneig om in daai simptome vas te kyk en te sê daarvan het
ons niks geweet nie. Maar ons was elkeen ten diepste deel van die siekte as ons
daardie beeld wil gebruik. Ek sou graag meer daaroor wou hoor, want dit lyk my dis 'n
kardinale ding wat ons in hierdie hele proses van versoening, die proses van mekaar
vind in die nuwe SA, wat ons mis, ons praat rondom die punt.
Mike: Ek wil daarop antwoord. Ek dink om te sê dat jy die punt mis, en verby die dade
moet kyk en net kyk na die stelsel, dán mis 'n ou die punt, want, apartheid was 'n
beleid wat gevorm was deur 'n party en ons het blindelings saamgeloop, maar daar
was wel diegene, ek dink hier is onder ons van hulle wat nooit vir daai party gestem het
nie, ek sê nie dis ek nie, maar ek dink hier is van hulle, wat wragtig sy bes probeer het,
ouens soos Beyers Naudé. En om nou om te draai en te sê, luister jy het gesondig
want jy was 'n blanke, en nou moet al wat blanke is sê, apartheid was sonde en ons
het almal nou gesondig. As ek sê ek het geen deel gehad aan daai beleid nie, ek het
dit nie gemaak nie, as ek iemand te na gekom het en sê voertsek hier uit, dis my skool,
dis my bus, ja. Maar jy kan nie volgens my, kan jy nie net na een ding kyk, apartheid, jy
moet sê wat was die sondes van apartheid.
Hanlie: Ek wil iets daarop antwoord. Ek dink dat as ons nou eendag saam praat met
swartmense, en ons begin by hierdie punt, gaan ons nooit verder kom nie. Want ek wil
saamstem met wat Albert gesê het, dit is vir die swartmense die heel belangrikste. Nou
die aand het ek 'n TV program gekyk, en in daardie program was een van die hoof
temas wat almal gesien het… Ek praat met my wit vriende, en almal van hulle sê ek
het nie deel daaraan gehad nie, ek het niks gedoen wat verkeerd was nie en dan kom
hy op ou end weer tot “the fact that you did nothing, makes you guilty”. “You were in
the system and you did nothing...” Natuurlik, mense soos Beyers Naudé, sal niemand
van verwag dat jy nóú moet sê hy is jammer nie, want hy het dit klaar gesê die dag toe
hy besluit het om om te draai, sy dade het dit gesê. En ek dink nie dit moet gaan