LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Hoofstuk 5: Die post-apartheid verhaal?
p279
Johan Swarts (2012:elektroniese bron) vat dit goed saam as hy sy artikel oor Afrikanerwees
afsluit met hierdie woorde: “Jy kan nie jouself losmaak van iets waaruit jy steeds
baat nie.” En Barnard-Naudé (2011b:elektroniese bron) skryf: “As ons ophou om so
met ’n witbroodbakkery onder die arm te kla sal die derduisende apartheidbenadeeldes
dalk minder die bliksem in wees vir ons; rede het hulle wel.”
4.4 “Vreemdelinge, selfs vyande”
Apartheid se nalatenskap lê nie net op die terrein van die materiële soos hierbo
bespreek nie. Die denkraamwerke van apartheid het nie in 1994 spontaan opgehou
bestaan nie. Die een kernsaak is hoe Suid-Afrikaners na mekaar kyk: Is dit al moontlik
om dit sonder die ras-bril te doen?
Raubenheimer (1998:6) skryf: “Daar het dinge in ons geskiedenis gebeur wat
veroorsaak het dat baie mense in ons land vandag vir mekaar vreemdelinge is, en in
sommige gevalle selfs vyande.” Hierbo is gewys op Annelie Botes wat steeds swart
mense as vreemdelinge ervaar. Genadiglik het die “racialised civil conflicts and
bloodbaths” soos in Rwanda nie hier gebeur nie, maar “South African society today
remains profoundly racialised, even though not legally so” (Stevens, Swart & Franchi
2006:9).
Die probleem met rassisme is dat dit wat raakgesien word, dikwels bloot die oortjies
van die seekoei is; onderliggend is daar baie meer rassisme as wat besef word. So
ontken Danie [4-062] enige rassisme van sy kant: ek het nooit gepraat van ʼn
"kaffer" nie, ek het nooit sleg gepraat van die ander persoon,
van die anderskleurige nie. Mike [2-658] sê hieroor Ek voel nie skuldig
as ʼn rassis nie, want ek het nooit hulle gehaat of benadeel nie.
Die rasionaal hieragter is blykbaar dat indien jy nie self swart mense anders behandel
as wit mense nie, is jy nie ʼn rassis nie.
Voorbeelde van blatante rassisme is volop. Hanlie [2-530] herroep twee voorvalle in
een week waarby sy betrokke was. Veral in die kommentare op elektroniese koerantberigte
word erge rassistiese opmerkings agter skuilname versteek. So reageer
Albertus (skuilnaam) op ʼn berig van Pretorius (2011:elektroniese bron) en verwys na
die ANC-woordvoerder meneer Jackson Mthembu as ʼn “tuinjong” wat niks van “politiek