LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 4: Gesprek 4 (10 September 1998)
p467
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
Hanlie: Ek volg nie vanaand so lekker jou gedagtegang nie. Ons praat 'n bietjie so.
(beduie deurmekaar).
Danie: Hanlie is vanaand haastig.
Elsa: Jy wil weet wat daar agter sit, Albert, en dat ons elkeen ook ons eie denke gehad
het. Maar ek dink dit is maar ons mense se inherente gierigheid, of boosheid of wat
ook al. Ek meen as jy in 'n bevoorregte posisie is staan jy dit nie sommer so maklik af
vir iemand anders nie. Ons het in ons agterkoppe geweet dit is verkeerd, maar ons het
die bevoorregte posisie gehad. Ons het lekker gelewe, en dié mense het vir ons al die
werk gedoen, en al die voorregte wat daarmee gepaard gaan, hoekom sal ons dit nou
wil afstel dan? Hoekom sal ons dan wil prysgee wat ons het?
Albert: Die eerste aanhalings gaan juis daaroor, oor die goedkoop arbeid, die stryd
tussen die mielieboere en die mynbase. Dan is ons terug by wat Johan vroeër gesê
het: die vrees, die angs, die bedreiging. Destyds was die bedreiging aanvanklik dat ons
Westerse beskawing in SA oorspoel sou word deur swart mense. Later van tyd het ons
gedink dat as ons sou ingee of verander, dan verloor ons dit wat ons het. Ek hoor nog
steeds by baie van ons witmense dat ons nog steeds nie wil saamstem nie en sê daar
was ook iets verkeerd nie.
Johan: Ek wil nog steeds sê, jy het my nou aan die lees. Boeke wat ek nie wil lees nie,
ek is veronderstel om te studeer. Ek het 'n boek gelees "Verwoerd aan die woord", wat
my Broederbond oupa lank terug vir my gegee het, wat al sy toesprake van 1948 tot
'62 in het. Daai man het nie sleg bedoel met apartheid nie, nêrens is daar gesê hulle is
so sleg of so nie. Dit was vir die behoud van Suid-Afrikaner gewees wat self deur die
tweede vryheidsoorlog is, wat deur die depressie is, wat gewerk het vir wat hy geword
het. Wat nie hand-outs gevra het nie. Hy het nooit sleg bedoel nie, die sleg het later
gekom. Dis 'n ander ding wat ek wil sê, het iemand al ooit – ek het dit nog nie hier
gehoor nie – die invloed van die kommunisme op ons beeld van dat apartheid so sleg
is, gaan bepaal. As ons nou vat dat kommunisme deur die duiwel geïnspireer is …
Danie: En die Amerikaners …
Hanlie: Ek wil jou dadelik opponeer, die suiwer kommunistiese filosofie is vir my
heeltemal aanvaarbaar.