LEWE NA APARTHEID: LIDMATE SE NARRATIEWE VANUIT 'N ...

Bylaag 3: Gesprek 3 (27 Augustus 1998)
p434
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
het jy niks gedoen nie. En dat dit nou tussen hulle, tussen die ouers en die kinders ook
'n groot ding word.
Ben: Ons was so selde in aanraking met mense wie se families ons nou hoor, vreeslik
mishandel is, doodgeslaan is. Ons was so min in aanraking met die families van daai
mense, as ons was sou ons hulle bitterheid agtergekom het. Ek weet in 1976 is 'n
klompie by die Munisipaliteit afbetaal en hulle het nie 'n unie gehad destyds nie, en
daar was bitterheid daar, want hulle was onwettig afbetaal, maar hulle kon daar niks
aan doen nie.
Mike: Wat ek kan agterkom, ons weet tog dat elke mens deur fases van sy lewe gaan,
die eerste een is om sy basiese behoeftes te bevredig, dan sy emosionele behoeftes
en dan gaan hy na sy geestelike behoeftes toe. Ek dink wat gebeur het in 'n groot
mate, is daai mense het by fase een vasgesteek vir baie jare, omdat sy basiese
behoeftes nooit bevredig was nie. As jy niks het nie, kan jy nie vorder na die volgende
stap van emosionele bevrediging nie. Of hulle dan nou weerhou is van die basiese
behoeftes deur die blankes, en of hy dan nou nooit die geleentheid gehad het om in
homself die basiese besitting en behoeftes te verbeter, dit geld vandag so, hulle wys dit
tot onder blanke mense wat basies min besit, in 'n mate so hard besig is om te werk
om sy eie basies behoeftes te verbeter dat hy nie tyd kry, of dink verder aan groei
emosioneel nie, en daai mense het vir baie jare daar vasgesteek.
Hanlie: Of aan politieke ontwikkeling of sulke goed dink hy nie. Ek stem.
Mike: Dis reg. En nou kom dit dat in 'n nuwe bedeling… Dis hoekom hulle spot en sê
die yskaste gaan uit die hemel uitval, dit gaan nie vir hulle hoe hulle gaan vorder in die
samelewing nie, dit gaan oor hulle basiese behoeftes. Vir baie jare het hulle daar
vasgesteek.
Albert: As jy nie die basiese behoeftes het nie, sal jy verseker eers daaraan aandag wil
gee. Maar hoe reageer ons op sulke goeters? Hoe het ons destyds daarop gereageer?
Ek dink nou hier aan 'n gedig van Adam Small wat ons op skool gedoen het en ek is
seker almal het hom op 'n stadium gedoen. Daai gedig wat hy praat van die witman
met jou aeroplane motorkar en jou skottels vol aartappels… Wat het ons destyds
daarmee gemaak? Ek onthou ons het dit op skool gelees op 'n stadium, en ek kan nie
eers dink hoe ons gereageer op daardie stadium nie. Hoe het ons gereageer op sulke