4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

Çevirmede Kritik Dönem
Kuluçka sırasında çevirme işleminin en kritik olduğu dönem kuluçkanın ilk haftasıdır. Bu
dönemde yumurtaların çevrilmemesi sadece erken dönem değil aynı zamanda daha sonraki
dönemlerde de embriyo ölümlerinin artmasına neden olmaktadır (Şekil 1). Bunun yanında
kuluçkanın ilk günlerinde çevirme yapılmaması yaşlı sürülerden elde edilen yumurtaları genç
sürü yumurtalarına göre daha olumsuz yönde etkilemektedir (Şekil 2). Bu durum sürü yaşı ve
ak ile kabuk kalitesi arasındaki ilişki ile açıklanabilir. Diğer bir değişle çevirme yapılmadığında
yumurta kalitesi genç sürülere göre düşük olan yaşlı sürü yumurtalarında çıkış gücünde düşüş
daha fazla olmaktadır.
Şekil 1.Kuluçkanın farklı günlerinde uygulanan çevirmenin çıkış gücü (ÇG), erken dönem
(EDÖ) ve geç dönem embriyo ölümüne (GDÖ) etkisi (Elibol ve Brake, 2004).
TTT=0-18 gün çevirme var; TTN= 0-14 gün çevirme var, 15-18 gün çevirme yok; TNT= 0-7 ve 15-18 gün
çevirme var, 8-14 gün çevirme yok; NTT= 0-7 gün çevirme yok, 8-18 gün çevirme var; NNN=0-18 gün çevirme
yok; N=Çevirme yapılmadığında yumurta tepsileri yere paralel olarak tutulmuştur.
Kuluçkanın ilk 8 gününde çevirmenin en kritik olduğu 2 günü tespit edebilmek amacıyla
yumurtaların 0-2., 3-4., 5-6. ve 7-8. günlerde çevirme uygulanan ve uygulanmayan 16
kombinasyonun karşılaştırıldığı çalışmada, ilk 2 günde çevirme yapılmadığında diğer 2
günlük dönemlere göre çıkış gücünün daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Yumurtaların ilk 2
gün çevrilmemesi durumunda erken dönem embriyo ölümleri, 3-8. günler arası çevrilmeyen
yumurtalarda ise geç dönem embriyo ölümleri artmıştır. Bununla birlikte çevrilme yapılmayan
bu iki dönemde de çıkış gücü aynı olmuştur (Şekil 3).
104