4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

Pankreatik hücrelerde, insülin sentezi ve salınımı için glukoz birincil fizyolojik uyarıcıdır.
Karaciğerde glukoz, insülin varlığında glukoz taşıyıcılarını kodlayan genlerin ekpresyonunu,
glikolitik ve lipojenik enzimleri L tipi piruvat kinaz (L-PK), asetil-CoA karboksilaz (ACC)
ve yağ asidi sentezini indükler; fosfoenolpiruvat karboksikinaz geni gibi glukoneojenik yolun
genlerini baskılar. İnsülin ve glukagon uzun zamandır gen ekspresyonunun düzenlenmesinde
kritik olarak bilinmesine rağmen; yakın geçmişte glikozun transkripsiyonel düzenlemede
de önemli bir rol oynadığı keşfedilmiştir (20). Diğer yandan yemlerle alınan yağların enerji
kaynağı olarak kullanılmaları ve membran lipit kompozisyonlarına olan etkileri dışında, gen
ekspresyonu üzerinde metabolizmada değişikliklere ve hücre farklılaşmasına yol açan temel
etkileri de bulunmaktadır. Vücuda alınan yağın çeşidi ve miktarı gen ekspresyonu üzerinde etkili
olabilmektedir. Ayrıca bazı transkripsiyon faktörlerinin düzenlenmesinde yağ asitleri görev
almaktadır (21). A vitamini PEPCK (fosfoenol piruvat kinaz) ve IGF (insülin benzeri büyüme
faktörü)’nin, Biyotin çeşitli temel proteinlerin (enzimlerin) gen seviyesinde sentezine ve C
Vitamini hepatik gen ekspresyonuna dahil olmaktadır (22). İpçak ve Alçiçek (2015), etlik piliç
(Ross-308) karma yemlerine 150 mg/kg capsicum oleoresin, carvacrol, cinnemaldeyde
veya karışımlarının ilavesinin IGF1 (Insulin Like Growht Factor-1) geninin Mrna ekspresyon
seviyesini araştırdıkları çalışmalarında, kullanılan katkı maddelerine karşılık IGF1 geninin ∆∆Ct
değerlerinde herhangi bir değişiklik olmadığını gözlemlemişlerdir (23). Kim et al. (2013), etlik
piliçlerin karma yemine carvacrol (5 mg/kg), cinnamaldehyde (3 mg/kg) ve capsicum oleoresin
(2 mg/kg) ilavesinin, ince barsak dokusundaki genlerin ekspresyon düzeyini mikroarray analizi
ile incelemişlerdir. Çalışmalarının sonunda, carvacrol ilaveli gruptaki 72 genden 26’sının arttığı,
48’inin azaldığı, cinnamaldeyde ilaveli gruptaki 62 genden 31’inin arttığı ve 31’inin azaldığını
ortaya koymuşlar; en fazla değişim gözlenen capsicum oleoresin ilaveli grupta ise 156 gende artma
98 gende azalma olduğunu bildirmişlerdir. Mikroarray analizi sonucunda ekspresyonu fazla olan
genlerin qRT-PCR ile doğrulaması yapılmış, özellikle capsicum oleoresin lipit metabolizması
ve kanser ile ilişkili genlerin ekspresyonunu değiştirdiğini saptamışlardır (24). Lin et al. (2013),
karma yeme farklı dozlarda (0, 0.8, 0.9 ve 2.7 g/kg) bazı Mg kaynaklarının (MgO, MgAsp,
MgdiAsp) ilavesinin erkek etlik piliçlerde katalaz (catalase) enzimi üzerine etkisini mRNA
düzeyinde inceledikleri çalışmaların sonunda, Mg’un artan dozla birlikte katalaz (Cat) mRNA
ekspresyonunun arttığını ifade etmişlerdir (25). Sevane et al. (2014), etlik piliçlerin (Cobb 500)
karma yemine ilave edilen bitkilerde karbonhidrat deposu olarak kullanılan bir fruktan olan
inülinin (5 g/kg) karaciğerdeki etkisini gen ekspresyonu düzeyinde inceledikleri çalışmalarının
sonunda, burada bulunan 148 genden 104’ünün ekspresyon düzeyinin artmış, 44’ünün ise
azalmış olduğunu bildirmişlerdir (26). Bu çalışmalardan elde edilen ekspresyon verileri, kanatlı
hayvan sektöründe performansın arttırılması ve enfeksiyon hastalıklarında hastalık kontrolü için
ilaç kullanmaksızın etkili stratejiler geliştirilmesi için yeni yollar önermektedir (4).
Sonuç
Kanatlı hayvanların beslenmesi araştırmalarında, büyük ölçekte mRNA’nın analizine olanak
sağlayan mikroarray teknolojileri ile son yıllarda geliştirilen yüksek çıktılı yeni kuşak DNA
tarama (NGS) teknolojileri sayesinde transkriptomik veri setleri elde edilmeye başlanmıştır.
Elde edilen bu veri setleri bizlere rasyonda yer alan besin maddelerinin hayvanlardaki biyolojik
sistem, doku ve metabolizma ile ilgili genler arasındaki ilişkiyi açıklamaya yardımcı olacaktır.
Sonuçta, sağlanan bu bilgi birikimi beslenme uzmanlarının kısa ve orta vadede besin madde
sinyallerini belirlemelerine, besin madde sensör mekanizmalarını açıklamalarına ve sinyal yol
izleri ile genler arasındaki interaksiyonu bulmalarına olanak sağlayacaktır. Gelecekte ise hayvan
sağlığını geliştirmeye, beslenme aksaklıklarının azaltılmasına, performansın iyileştirilmesine
669