4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

S 26 Kanatlı Eti Ambalajlarında Etiket Bilgileri Hakkında Tüketici
Alışkanlıkları Anketi ve Bu Bilgilerin Gıda Mevzuatına Göre
Değerlendirilmesi
Sibel Özçakmak
Samsun Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, Gıda ve Yem Şubesi, Türkiye
Özet
Gıdayı kendi adı veya ticari unvanı altında pazarlayan gıda işletmecisi, gıdanın etiketlenmesinden
sorumludur ve zorunlu etiket bilgilerinin gıdada bulunmasını ve doğruluğunu sağlamalıdır. Hazır
ambalajlı gıdanın üzerinde veya bu ambalaja yapıştırılmış bir etiket üzerinde bilgilerin Türk
Gıda Kodeksi (TGK) Etiketleme Yönetmeliği’ne göre uygun olarak son tüketiciye sunulması
zorunludur. Çiğ kanatlı etlerin üretimini (parçalama/paketleme dahil) yapan işletmeler ürünlerin
ambalajlama ve etiketleme işlemlerini, TGK Et ve Et Ürünleri Tebliği, Hayvansal Gıdalar İçin
Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği, gerekliliklerine göre yapmak zorundadır. Bu çalışmada,
piyasada satışa sunulan ambalajlı çiğ kanatlı et ürünleri satın alırken tüketicilerin en çok hangi
bilgilere önem verdiklerini ortaya koymak için bir anket çalışması yürütülmüş ve aynı zamanda
toplu satış yerlerinde rastgele seçilen bu grup ürünlerden farklı 12 markaya ait 35 ürünün etiket
bilgilerinin mevzuata uygun olup olmadığı değerlendirilmiştir. Anket çalışması, https://www.
google.com/intl/tr_tr/forms/about/ sayfası üzerinden, yüz yüze görüşülerek ve sosyal medya
aracılığı ile toplam 264 kişinin katılımı ile yapılmıştır. Katılımcılardan ankette sunulan sorulara
10 üzerinden önem derecesine göre puanlanma yapılması, bunun yanında diğer hususlar kısmında
görüş ve düşüncelerinin ifade edilmesi sağlanmıştır. Sonuçlar, frekans tablosu düzenlenerek elde
edilen aritmetik ortalamalara göre değerlendirilmiştir. Buna göre; katılımcıların %75-98’inin son
tüketim tarihine, üretici firma adı, satış reyonundaki temizlik ve ürünün muhafaza koşullarına
çok önem verdiği belirlenmiştir. Sadece %31’inin İşletme Onay Numarasına çok önem verdiği,
%70.1’inin Parti seri Numarasını önemsiz bulduğu, %42’sinin ürünlerin organik veya iyi tarım
uygulamalarına sahip olmasını önemsiz bulduğu ortaya konmuştur. Diğer hususlarda belirtilen
açıklamalar arasında en fazla tavukların doğal ortamda yetiştirilmediği, iğne ile büyütüldüğü ve bu
yüzden tüketimini tercih etmedikleri ifade edilmiştir. Etiket bilgilerinin yasal mevzuata uygunluğu
ile ilgili olarak elde edilen sonuçlara göre; tüm ürün etiketlerinde muhafaza koşullarıyla ilgili olarak
ifadelerin yer aldığı, ancak çoğu ürün etiketlerinde mevcut fiziksel duruma göre değil, hem taze
hem dondurulmuş ürünlerin her ikisi için belirtildiği görülmüştür. Bazı ürünlerde benzerlerinden
üstün kılacak ifadelerin (tavuklarımız tek tek besmele ile kesilmektedir gibi) yer aldığı, fason
üreten işletmeler için adres bilgilerinin mevcut olmadığı görülmüştür. 5996 sayılı gıda mevzuatı
madde 22/7 gereğince et ve et ürünleri işleyen işyerleri istihdamı zorunlu personel olarak Veteriner
Hekim, Gıda Mühendisi, Ziraat Mühendisi (Gıda Bölümü) zaten bulundurmak zorundadır. Etiket
üzerinde bu bilginin olup olmaması ürün güvenilirliği açısından üstünlük oluşturmamakta olup,
ayrıca belirtilmesi aynı özellikteki ürünler hakkında tüketicide üstünlük algısı oluşturabilmektedir.
Bu tespitlerin haricinde diğer tüm yasal gerekliliklere uygun olarak etiketleme ve ambalajlamanın
yapıldığı tespit edilmiştir.
Anahtar kelimeler: Çiğ kanatlı et, 5996 sayılı kanun, Etiketleme Yönetmeliği.
242