4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

Canlı ağırlık artışı, karkas randımanı, göğüs oranı ve yemden yararlanma oranında son 20-30
yıllık dönemde yüksek düzeyde ilerleme kaydedilmiştir (3). Canlı ağırlıkta sağlanan ilerleme
yaklaşık %360 düzeyinde olurken bunun %87’sinin genetik kaynaklı olduğu bildirilmektedir
(14). Benzer şekilde aynı araştırıcılar yem değerlendirme sayısının yaklaşık 2.1 düzeyinden
1.6 seviyesine kadar düştüğü bunun da %84’ünün genetik ilerlemeden kaynaklandığını
belirtmişlerdir. Göğüs eti oranındaki artış düzeyinin yıllık %0.5 gerçekleştiği belirtilmektedir
(15). Büyüme özellikleri ve karkas parçalarındaki değişikliklerin bu denli hızlı olması yanında
kuluçkalık yumurta ağırlığı ve kuluçka randımanı değerlerinde de artış olduğu görülmektedir
(16). 2004 yılında tavuk, çiftlik hayvanları içerisinde genom sekansı yapılan ilk türdür. Bazı
ıslah firmalarının genomik seleksiyonu ıslah programlarına dahil ettikleri hatta 2015 yılında ilk
defa bu yöntemle seleksiyona tabi tutulan tavuklardan elde edilen döllerin pazara sunulduğu
bildirilmiştir (17, 18). Hastalıklar ile ilgili yapılan çalışmalardan olumlu sonuçlar alındığı
bildirilmiştir (19).
Çizelge 1. Standart pazar ağırlığındaki etlik piliçlerin yıllara göre büyüme özellikleri
Kontrol KBÜ KBÜ+MN SEM P
Asetik asit 36.02 49.54 42.94 2.865 0.158
Propiyonik asit 6.852 6.506 5.893 0.368 0.594
İzobütirik asit 1.127 1.181 0.988 0.037 0.072
Bütirik asit 13.96 13.36 9.76 0.895 0.112
İzovalerik asit 0.996 a 1.072 a 0.826 b 0.040 0.019
Valerik asit 1.977 2.002 1.743 0.064 0.203
BCFA 4.100 ab 4.256 a 3.556 b 0.128 0.052
SCFA 60.93 73.66 62.15 3.271 0.226
CA: Canlı Ağırlık, CAA: Canlı Ağırlık Artışı, YDS: Yem Değerlendirme Sayısı (3, 20).
Canlı ağırlık kontrolü ve ışık uyarımı, horoz katımı ve cinsiyet oranı, spiking ve intra-spiking
uygulamaları damızlık işletmelerinin çiftleşme aktivitesini geliştirmek için başvurduğu
yöntemlerdir. İlk iki uygulama iyi bir çiftleşme etkinliği için horoz kondisyonu ve dişinin
horozu kabul etmesini garanti altına alırken diğer iki uygulama ile azalan libido telafi edilmeye
çalışılmaktadır (3). Etlik damızlıklardan elde edilen yumurtalarda, üretimin ilk 20 haftasında
%95 ve üzerinde seyreden döllülük oranının sonraki dönemde düşmeye başladığı bilinmektedir.
Bu durumun ortaya çıkmasında ıslah firmalarının döl verimi ile negatif genetik korelasyon
gösteren canlı ağırlık artışı ve karkas randımanı gibi özelliklere ağırlık vermelerinin payının
yüksek olduğu düşünülmektedir (21).
Dişi Üreme Özellikleri
Damızlıklarda yumurta verimi %85 düzeyinde iken sürünün klaç uzunluk ortalaması 7-8 adettir.
Ancak kafeste yetiştirme söz konusu olduğunda genellikle klaç uzunluğu 15-20 adettir. Toplam
yumurta sayısını artırmak için klaç uzunluğunun artırılması avantaj gibi görünse de klaç uzadıkça
kuluçkalık dışı yumurta oranını artabilir. Kabuk kalitesinin kötüleşmesi ile kuluçkalık yumurta
sayısı azalacak ve incelen kabuk ağırlık kaybını artıracak ki bu çıkış gücünün azalmasına yol
açacaktır (3). Aydınlatmanın 12.25 saatten sonraki her bir saatlik artışının yumurta verimini
%4-5 oranında arttırdığı bildirilmiştir (22). Damızlık yaşı (35-45 h.) ve deponun (0-7 g) yumurta
kalitesi, kuluçka randımanı, civciv kalitesi ve 42. gün canlı ağırlığına etkisinin araştırıldığı
bir çalışmada genç sürüden elde edilen taze yumurtalarda (haugh birimi değeri en yüksek)
kuluçka randımanının, civciv kalitesinin ve 7 günlük canlı ağırlığın en yüksek olarak bulunduğu
688