4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

Bu çalışmada ördeklerin, entansif üretimde, kapalı ve serbest-gezinmeli (free-range) sistemde,
14 haftalık yaştaki büyüme özellikleri, kesim ve karkas özellikleri ortaya konulmuştur. Bu
çalışmanın ulusal ve uluslararası literatüre katkı yapması kadar, alternatif üretim arayışında olan,
geçmişte küçük kapasiteli (500-2000) tavukçuluk yapan kümes sahibi deneyimli üreticiler için
örnek olabileceği de öngörülmektedir.
Materyal ve Metot
Denemede kullanılan ördekler ticari bir firmadan günlük yaşta satın alınmıştır. Söz konusu çalışma,
toplam 240 adet günlük ördek palazı ile Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma
Uygulama Çiftliği Hayvancılık İşletmesinde yer alan deneme kümesinde yürütülmüştür. Deneme,
hayvancılık işletmesinde bulunan ve içinde 18 adet 3x3 m boyutlarında bölmesi olan, bölmeler
arasının 2 m yüksekliğinde tel çitle bölündüğü bir kümeste yürütülmüştür. Kümesin bir tarafında
9 bölmenin her birinin açıldığı 3x12 m boyutlarında ve etrafı 2 m yükseklikte tel çitle çevrilmiş
her bölme için bağımsız gezinti alanları bulunmaktadır. Kümeste elektrikle ısıtma, doğal ve
yapay havalandırma, otomatik aydınlatma ve askılı suluk sistemi bulunmaktadır. Kümeste altlık
olarak kaba rende talaşı (5 cm kalınlıkta), dış bölme çıkışlarında nemli dönemlerde altlığın
ıslanmaması için dış ortamda 1 m genişlikteki alana ince kum (5 cm kalınlıkta) serilmiştir.
Gezinme alanının diğer kısımları deneme başında doğal olarak yeşil bitkilerle kaplanmıştır.
Denemede kümeste bulunan 18 bölmenin 16’sı kullanılmıştır ve bunlardan 8’i bölme gezinti
alanına sahip, diğer 8 bölme de kapalı sisteme sahiptir. Günlük alınan ördek palazları elektrikle
ısıtılan iki bölmede (her bölmede 120 civciv) kapalı kümes ortamında büyütülmüştür. Taban
seviyesinde ilk gün 29-30 °C sıcaklık sağlanmış ve ilk hafta 24 saat aydınlıkta büyütülmüştür.
Sonrasında deneme sonuna kadar kümes sıcaklığı 15-20 °C’ler arasında tutulmuştur.
Ördekler 2 hafta süresince kapalı kümes şartlarında ısıtma yapılan 2 bölmede büyütülmüştür.
Palazlar iki haftalık yaşa geldiklerinde toplam 16 bölmeye, her bölmede erkek dişi karışık 15
ördek olacak şekilde yerleştirilmiştir. Palazlar iki haftalık yaşa geldiklerinde, 8 adet kapalı 8
adet serbest gezinme alanına açılan bölmelere dağıtılmıştır ve her tekerrürde 15 hayvan olacak
şekilde dağıtım yapılmıştır. Üçüncü haftadan itibaren dış ortama açık bölmelerin kapıları açılmış
ve hayvanların isteğine bağlı olarak dış ortama çıkmaları sağlanmıştır. Kesimden önce 14. hafta
sonunda hayvanlara kanat numarası takılmış ve cinsiyete göre verilerin alınması sağlanmıştır.
Hayvanların beslenmesinde 2. haftanın sonuna kadar etlik civciv başlangıç yemi (%23 Ham
protein ve 3000 Kcal/kg ME), 3. haftadan itibaren kesim yaşına kadar piliç büyütme yemi (%18
Ham protein ve 2800-2900 Kcal/kg ME) kullanılmıştır. Yemler Samsun ilinde faaliyet gösteren
ticari bir yem fabrikasından satın alınmıştır.
Ördeklerin kesim ve karkas özellikleri 14. haftada belirlenmiştir. Bütün deneme gruplarında 14.
haftada her tekerrürden ortalamaya yakın 1 dişi 1 erkek rastgele seçilerek, toplam 32 adet ördek
kesilmiştir. Kesimden önce hayvanlar 12 saat açlık periyoduna tabi tutulmuş ve bu sürede su
serbest olarak verilmiştir. Kesim yapılmadan önce 0.1 g hassasiyete sahip terazi ile canlı ağırlıkları
tespit edilen ördeklerde; kesim sonrası sıcak karkas, yenilebilir iç organlar (kalp, karaciğer, taşlık)
ve abdominal yağ ağırlıkları tespit edilmiştir. Kesimi yapılan ördekler 55-60°C’lik suda 5 dakika
bekletilerek tüy yolma makinesi ile tüyleri yolunmuştur. Karkaslar +4°C’de 24 saat bekletilip, soğuk
karkas ile karkas parça (boyun, kanat, but, göğüs, sırt) ağırlıkları belirlenmiştir. Karkas parçalamada
standart parçalama yöntemi kullanılmış, sıcak ve soğuk karkas randımanı, yenilebilir iç organ,
abdominal yağ ve karkas parça oranları belirlenmiştir (6, 7). Yenilebilir iç organlar ile abdominal
yağ oranı sıcak karkas ağırlığına ve karkas parçaları oranı soğuk karkas ağırlığına göre belirlenmiştir.
529