4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

oluşturulmuştur fakat peroksil radikal detoksifiye (ROO*) işinin sadece ilk kısmını yaparlar ve
halen toksik olan Se-GSH-Px tarafından detoksifıyesi gereken hidroperoksit ROOH üretirler.
Antioksidan savunmanın üçüncü seviyesi, serbest radikaller tarafından zarar verilen çeşitli moleküllerin
onarımı ile ilgili spesifik enzimlere dayanmaktadır. Bir selenoprotein olan MsrB, protein
yapısı içinde oksitlenmiş Met molekülleri ile uğraşan bu tür enzimlerden biridir. Bu nedenle,
Se hücre / vücuttaki üç antioksidan savunma seviyesinde yer alır. Aslında, kanatlı türlerinde
bilinen mevcut 25 tane selenoproteinin yarısından fazlası (yaklaşık 18) direkt AO aktiviteleri
(GSH-Px ve TrxRx) de dahil olmak üzere antioksidan ile ilgili hücrenin redoks dengesini korumak
ve hücre sinyallemesine katılmak gibi özelliklere sahip oldukları gösterilir veya önerilir.
Kanatlı rasyonlarında artan antioksidan düzeyleri ile antioksidan savunma modülasyonu üzerine
araştırma verilerinin analizi, etkinliğin katkıda kullanılan Se (organik veya inorganik) formuna
bağlı olduğu için Se’nin özel bir rolü olduğunu göstermektedir. Gerçekten de, Se diyetinin
önemli etkileri, Se ihtiyacı arttığı halde yem tüketiminin genellikle düştüğü stres koşullarında
kullanılabilen Se rezervlerinin vücuttaki SeMet formunda oluşturulmasıyla ilişkili olduğu kanıtlanmıştır.
Bu nedenle, stres, selenoprotein sentezi için ek bir Se kaynağı olan SeMet’i salan
protein katabolizması ile uğraşan proteazom aktivitelerini arttırır. Bu stres koşullarında ek
bir koruma sağlar. Başlıca beslenme stratejisi tavuk hayatında stresli bir dönem olan kuluçka
döneminde, gelişmekte olan embriyonun antioksidan savunmasını geliştiren kaslara (damızlık,
katmanlar ve piliçler için Se kaynakları oluştumak) ve yumurtalara mümkün olduğunca Se aktarmasıdır.
Bu nedenle, anneye ait diyette olduğu kadar tavuk diyetinde de farklı Se formlarının
etkinliğinin karşılaştırılması, ele alınması gereken önemli bir noktadır.
Kanatlılar Için Selenyum Kaynakları
Yem ve gıda bileşenlerinin Se içeriği, birçok farklı faktöre bağlı olarak büyük ölçüde değiştiği
gösterilmiştir. Örneğin, normal ve yüksek Se alanlarında yetiştirilen mısır ve pirinçteki Se
konsantrasyonu, 100-500 katı arasında değişebilir. Nitekim, çeşitli tablolarda sunulan yemlerdeki
Se içeriği ile ilgili ortalama veriler, diyet dengelemesi için uygun değildir ve Se eklenmesi, ticari
hayvan ve kanatlı üretiminde bir yönlendirme uygulamasıdır. Aslında, FDA, 1974 yılında kanatlı
ve domuzlar için Se takviyelerini selenit veya selenat formunda onaylamıştır (Surai, 2006). Se
formu, Se beslenmesi ile ilgili ilk araştırmada titizlikle dikkate alınmamasına rağmen. Son 40
yılda bitkisel esaslı yem maddelerinde Se’nin doğal formunun, tahıllarda, yağlı tohumlarda ve
diğer önemli yem maddelerinde çeşitli selenoanimo asitlerle ana formunun SeMet’den oluştuğunu
gösteren bilgiler birikmiştir. Bu sebeple, organik Se, yem formülasyonlarına dahil edilecek doğal
Se formudur (Surai ve Fisinin, 2016a). Buna rağmen, sodyum selenit birçok hayvansal yemde kullanılmaya
devam etmektedir. İnorganik Se kullanmanın kısıtlamaları buna dahilen toksikliği, diğer
mineraller ve vitaminler ile olan etkileşimler, süt, et ve yumurta transferinin düşük etkinliği ve
vücutta Se rezervleri inşa etmede ve sürdürmesinde yetersiz olması. çok iyi bilinmektedir. Sonuç
olarak, inorganik formda tüketilen elementin büyük bir kısmı basitçe atılır. Dahası, selenit iyonunun
pro-oksidan etkisi, özellikle gıda hayvan ürünlerinin raf ömrü düşünüldüğünde büyük bir dezavantajdır.
Buna ek olarak son zamanlarda, 0.3 ppm’lik sodyum selenitin bağırsak yapısına zarar
verebileceği bulunmuştur. Aslında, 0.3 ppm sodyum selenitle beslenen bir tavukta duodenum, bağırsak
kriptlerini astarlayan epitel hücrelerinin vakuoler ve hidropik dejenerasyonunu göstermiştir,
aynı tavukların ileumunda dejenere ve nekrotik bağırsak et bezleri arasında mononükleer hücre
infiltrasyonu ve agregasyonu fazlasıyla karakterizedir. (Attia ve ark., 2010). Böylece rasyonlarda
sodyum selenit kullanımı yakın zamanda sorgulanmıştır. (Surai, 2006; Surai ve Fisinin, 2016a). Bu
nedenle, en basit fikir, bitkiler tarafından üretilen Se formlarını kullanmaktır.
358