4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

ekonomik problem haline gelmiştir (1). 1990’ların başında ise Avrupa’da vvIBDV suşu ortaya
çıkmış, önce Rusya’ya ve oradan da Japonya dahil tüm Asya’ya çok hızlı bir biçimde yayılmıştır
(7,8). Yalnızca kuzey Amerika, Yeni Zelanda ve Avustralya’nın vvIBDV açısından ari olduğu
düşünülmektedir (9). 2009 yılında ABD’nin California eyaletinde vvIBDV suşuna rastlanmıştır
ancak bu birkaç akut vakadan öteye gitmemiştir. vvIBDV’nun diğer ülkelerde bu kadar hızlı
yayılırken ABD’de sadece birkaç vakayla sınırlı kalmasına sebep olarak maternal immunite ve
endemik varyant suşların varlığı gösterilmiştir (10).
Türkiye’de de 1990’lı yılların başı ve bunu takip eden yıllardaki epidemilere vvIBDV suşunun
sebep olduğu bulunmuştur (11,12). 2014 yılında Irak’ta yapılan bir çalışmada ise bulunan
vvIBDV suşlarının filogenetik analizinde Türkiye ve İran’da daha önce bildirilen vvIBDV
suşlarına yakınlık tespit edilmiş ve virusların varlığının, bu ülkelerden gerçekleştirilen sınırlı
sayıdaki canlı hayvan geçişinden kaynaklı olabileceği belirtilmiştir (13).
vvIBDV suşunun diğer suşlardan ayıt edilebilmesi için VP2 geninin sekanslanarak filogenetik
analizlerin yapılması önerilmektedir. Bunun yanında VP1 genine yönelik çalışmalar da yapılabilir
(14,15). Bu çalışmada VP2 genine hedefleyen primerler kullanılmış ve VP2 geninin değişken
bölgesinin sekans ve filogentik analizleri sonucunda 6 broyler kümesde saptanan IBDV’ların
Gen Bankasına bildirilen very virulent IBDV genotiplerine (VV-IBDV-FS10, VV-IBDV-
FS12, AL13 vvIBDV, JordanE vvIBDV, V90/TW95, West Bengal/HBL-07-15-b) benzerlik
gösterdiği bulunmuştur.
Sonuç olarak, vvIBDV suşlarının ülkemiz tavuklarında sirküle olduğu görülmektedir. Aşı
uygulamasının zamanı, mevcut genotiplere yönelik aşılamaların yapılmaması veya yapılan
aşıların attenüasyon derecesine bağlı olarak ortaya çıkan virülens farklılıkları bursa Fabricius’da
bozukluklar ve immunosupreyon oluşturabileceği konusunda dikkatli olunmasında yarar vardır
(16). Ayrıca VP2 proteininin yalnızca tek bir aminoasitinin değişimiyle bile virusun virülensinin
değiştiği düşünülecek olursa (17), tavukçuluk sektöründe daha büyük ekonomik sıkıntılarla
karşılaşmamak adına vvIBDV suşuyla ilgili filogenetik çalışmaların mümkün olduğunca
güncel tutulmasında yarar vardır. Bunun için epidemiyolojik taramalar yapıp çiftliklerde hangi
genotiplerin bulunduğu araştırılmalıdır.
Kaynaklar
1. Jackwood D.J. Advances in vaccine research against economically important vial disease off
food animals: Infectious Bursal Disease Virus. Vet Microbiol 2016; Article in Press.
2. Mahgoub H.A. An overview of infectious bursal disease. Arch Virol 2012; 157:2047-57.
3. Van den Berg TP, Morales D, Eterradossi N, Rivallan G, Toquin D, Raue R, Zierenberg K,
Zhang MF, Zhu YP, Wang CQ, Zheng HJ, Wang X, Chen GC, Lim BL, Müller H. Assessment
of genetic, antigenic and pathotypic criteria for the characterization of ıBDV strains. Avian
Pathol 2004; 33(5): 470-76.
4. Yilmaz H, Turan N, Altan E, Bostan K, Yilmaz A, Helps CR, Cho KO. First report on the
phylogeny of bovine norovirus in Turkey. Arch Virol. 2011 Jan;156(1):143-7.
5. Tomas G, Hernandez M, Maradino A, Panzera Y, Maya L, Hernandez D, Pereda A, Banda
A, Villegas P, Aguirre S, Perez R. Development and validation of a TaqMan-MGB real-time
RT-PCR assay for simultaneous detection andd characterization of infectious bursal disease
virus. J Virol Methods 2012; 185:101-107.
138