4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

su kısıtlaması uygulanmamıştır. Çalışmada her birinde 10 etlik piliç bulunan (5♀: 5♂) 8 grup
oluşturulmuştur. Etlik piliçlerin kesim öncesinde bilinçsizleştirilmesi için uygulanacak olan
elektrik değerleri akım sabitleme prensibine göre çalışan bir pano tarafından üretilmiştir. Canlı
olarak tartımları yapılan piliçler askılanmıştır. Askılama sonrasında piliçlerin sakinleşmesi için
beklenmiş, mekanik düzen aracılığı ile erimiş halde %1 NaCl içeren havuza indirilmeleri ile
birlikte AC ve pDC (1:1 oranı) tipindeki akım; kare ve chirp dalga tiplerinde, 50 ve 400 Hz ‘lik
frekansda,120 mA düzeyinde 5 sn süre ile uygulanmıştır. Bu sırada osiloskop aracılığı ile (UNI
Trend Limited Group, Model UNI-T 2025C) uygulanan değerlerin kontrolü yapılmıştır. pDC
akım uygulanması sırasında “ortalama” volt, AC akım uygulaması sırasında “karekök ortalama
(RMS)” değerleri okunarak piliçler üzerinden geçen gerilim ölçülmüştür. Uygulama sonrasında
piliçlerin ibik, ayak ve korneal reflekslerine göre yaşam durumu kontrol edilmiştir. Solunum
durmasıyla birlikte ayak ve kanatlarda titreme ile kanat çırpma tepkileri gözlemlenmiştir. Bu
tepkiler; 1:tepki yok, 2: tepki var, 3:aşırı tepki var şeklinde kodlanarak veriler elde edilmiştir.
Daha sonra kesim hunilerine aktarılan piliçlerin mekanik olarak soluk borusu, yemek borusu,
karotid arter (carotid atery) ve jugular vein damarları kesilmiş ve 3 dakika süre ile kan akışının
tamamlanması için beklenmiştir. Kan akışı sırasında akan kanın piliçlerin üzerine bulaşması
engellenmiştir. Kesim öncesi ve kan akışı sonrasındaki ağırlıklar tartılarak akan kan oranı (%)
hesaplanmıştır. Devamında diğer kesim aşamaları tamamlanarak karkaslar elde edilmiştir.
Kesim sonrası soğutma işlemi görmemiş piliç karkaslarında ilk olarak kanama ve kemik kırıkları
kontrol edilmiş ve her karkasın farklı açılardan resimleri çekilmiştir (20). Yapılan kontrollere
ait kayıtlar ve resimlerin incelenmesi sonucunda kanatların dip, orta ve uç kısımlarına ait
kanamalar (damar ve spot) ve kırıklar tespit edilmiştir (4). Göğüs, but ve tüy kökü kanamaları da
incelenerek karkas kusurları belirlenmiştir. İncelenen karkas kusurları 1:kusur yok, 2: kusur var,
3: aşırı kusur var şeklinde kodlanarak veriler elde edilmiştir. Veriler SPSS paket programının
Genel Doğrusal Modelleri arasında yer alan Multivariate yöntemi kullanılarak farklı elektrik
değerlerini karkas kusurları ve et kalite özellikleri üzerindeki etkileri hesaplanmıştır. Ortalamalar
arsındaki farklılıkların önemi ise Duncan testi kullanılarak belirlenmiştir (29).
Bulgular
Çalışmada, kesim öncesi piliçlerde bilinç kaybının oluşturulması amacıyla AC ve pDC
akımın kare ve chirp dalga tipleri 50 ve 400 Hz’lik frekans değerlerine sahip elektrik akımı
şeklinde uygulanmasına bağlı ortaya çıkan ayak ve kanat titremesi, kanat çırpma tepkisi
ve akan kan miktarlarına ait ortalamalar tablo 1’de verilmiştir. Bu çalışmada, etlik piliçlerin
bilinçsizleştirilebilmesi amacıyla uygulanan elektrik değerlerinin herhangi bir piliç ölümüne yol
açmadığı ortaya çıkmıştır.
311