4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

2’de verilmektedir. Bu deneme Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Araştırma ve Geliştirme
Çiftliğinde bulunan broyler araştırma kümesinde yapılmıştır.
Denemenin Yürütülmesi: Hayvanlar, denemenin başlangıcında, 7, 14, 21, 28 ve 35. günlerde
tek tek tartılarak canlı ağırlıklar belirlenmiştir. Aynı günlerde yemliklerde kalan yem miktarı,
o hafta içerisinde her tekrar grubuna verilen toplam yem miktarından çıkartılarak her tekrar
grubunun bir hafta içerisinde tükettiği yem miktarı bulunmuştur. Denemenin 21. günde her alt
gruptan birer civciv kesilerek duodenum, jejunum ve ileumdan kesitler alınarak histomorfolojik
ölçümler yapılmıştır. Denemenin 35. gününde tüm hayvanlar bireysel olarak tartılmış ve her
tekrar grubundan iki hayvan rastgele ayrılarak kesilmiştir. Kesim sonrası hayvanların karaciğer,
kalp, taşlı mide, bezli mide, dalak ve bursa Fabricius’ ları ayrılmıştır.
İstatistik Analizler: Gruplara ait istatistik hesaplamalar ve grupların ortalama değerleri
arasındaki farklılığın önemliliği için tek yönlü varyans analizi (ANOVA), gruplar arasındaki
farkın önemlilik kontrolü için Duncan testi uygulanmıştır (14). İstatistik analizler SPSS 11.5
(Inc., Chicago, II, USA) programında gerçekleştirilmiştir.
Bulgular
Broyler denemesinde kullanılan bazal rasyonun karma yem bileşimi Tablo 2’de verilmektedir.
Keçiboynuzu ürünlerine β-1,4 mannanaz ilavesiyle elde edilen canlı ağırlık, canlı ağırlık
artışı, yem tüketimi ve yem dönüşüm oranlarının ortalama ve istatistiki değerleri Tablo 3’de
verilmektedir. Keçiboynuzu ürünlerine β-1,4 mannanaz ilavesinin canlı ağırlık, canlı ağırlık
artışı, yem tüketimi ve yem dönüşüm oranlarının ortalamaları üzerine istatistik bakımdan önemli
bir fark gözlenmemiştir. Deneme sonunda kesilen hayvanlardan elde edilen karkas randımanı ve
iç organ ağırlıkları yüzdesi değerleri Tablo 4’de verilmektedir. Değerler incelendiğinde istatistik
bakımdan bir fark gözlenmemiştir. Denemenin 21. gününde kesilen hayvanların duodenum,
jejunum ve ileum histolojisine ait ortalama ve istatistiki değerleri Tablo 5’de verilmektedir.
Mannanaz içeren ve içeremeyen gruplarda kontrol grubuna göre farklılık gözlenmemiştir.
Denemenin 35. günde kesilen hayvanların duodenum, jejunum ve ileum pH’sı Tablo 6’da, sekal
kısa zincirli yağ asitleri bileşimi Tablo 7’de verilmektedir.
Tartışma ve Sonuç
Keçiboynuzu ürünlerine β-1,4 mannanaz ilavesiyle elde edilen canlı ağırlık, canlı ağırlık artışı,
yem tüketimi ve yem dönüşüm oranlarının istatistik bakımdan önemli olmadığı görülmüştür.
Canlı ağırlık değerleri incelendiğinde istatistik olarak önemli bir fark bulunmasa da sayısal
olarak keçiboynuzu ürünlerinin tek başına ve β-1,4 mannanaz enzimi birlikte ilavesiyle canlı
ağırlıklar kontrol grubuna göre sırasıyla %2.92 ve 1.82 daha iyi bulunmuştur. Yem dönüşüm
oranları incelendiğinde deneme gruplarına keçiboynuzu ürünleri ilavesiyle kontrol grubuna göre
%1.55, keçiboynuzu ürünlerine β-1,4 mannanaz ilavesiyle ise %3.11 düzeyinde daha iyi olduğu
gözlenmiştir. Karkas randımanı keçiboynuzu ürünlerine mannanaz ilavesiyle %1.84 daha iyi
sonuç alınmıştır. Bu iyileşmeler sayısal olarak az görülse bile, büyük entegrasyonlar için önemli
bir sonuç olacaktır. Kesilen hayvanlara ait kalp, dalak, bursa Fabricius ağırlıkları keçiboynuzu
ürünlerine mannanaz ilavesiyle daha fazla bulunmuştur. bursa Fabricius ağırlığı kontrol
grubuna göre %18.97, dalak ise %9.78 daha ağır olduğu tespit edilmiştir. Kanatlılarda dalak,
bursa Fabricius spesifik immun yanıtın oluşmasında rol alan lenfoid organlardır (15). Karma
yemlere ß1-4 Mannobioz yada D-Mannoz ilave edilmesinin bağışıklık sisteminde koruyucu rol
681