4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

S 09 Yüksek Rakımda Oksijen İlavesi ve Alternatif Sıcaklık Uygulamasının
Kuluçka Randımanı ve Toplam Kuluçka Süresine Etkisi
H. Cem Güler , Elif Babacanoğlu
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, Van, Türkiye
Özet
Bu çalışmanın amacı, deniz seviyesine uyum sağlamış (2 m) etlik dişi damızlıklardan elde
edilen kuluçkalık yumurtaların yüksek rakımda (1720 m) farklı kuluçka koşullarında (oksijen
takviyesi ve yüksek kuluçka sıcaklığı) kuluçkalanmaları neticesinde oluşturulması planlanan
yüksek rakıma adaptasyonun, kuluçka randımanı ve toplam kuluçka süresi üzerine etkilerinin
belirlenmesidir. Bu amaçla, ticari bir kuluçka işletmesine ait (2 m rakım), 45 haftalık yaştaki
Ross etlik piliç genotipinden sağlanan 1260 adet döllü yumurta ve bu yumurtalardan elde edilen
embriyo/civcivler kullanılmıştır. Çalışma biri kontrol, diğerleri iki farklı kuluçka muamelesinin
[oksijen takviyesi (O 2
) ve yüksek kuluçka sıcaklığı (S)], 3 faklı embriyonik gelişimin döneminde
(kuluçkanın 0-11, 12-21 ve 18-21. günleri) uygulandığı toplam 7 farklı gruptan oluşmuştur.
Embriyonun yumurta kabuğunu delme zamanının ve toplam kuluçka süresinin saptanması için
kuluçkanın 464. saatinden itibaren her 3 saatte bir yumurtalar kontrol edilerek çatlayanların
ve çıkan civcivlerin yumurta numaraları kaydedilmiştir. Gelişmenin son periyodunda (18-21.
günler arası) en düşük kabuğu delme süresi O 2
ve S gruplarında görülmüştür. Kuluçkanın orta
ve geç dönemlerinde embriyoların yüksek sıcağa maruz bırakılmaları ve özellikle kuluçkanın
son periyodunda O 2
takviyesi, kuluçka süresini önemli şekilde kısaltmıştır. En yüksek kuluçka
randımanı orta ve geç dönem O 2
takviyesi grubu ile orta dönem S grubunda belirlenmiştir.
Kuluçkada uygulanan O 2
takviyesi (%23.5 O 2
) ve S (38.5 ºC) uygulamasının kabuğu delme
zamanı ve toplam kuluçka süresi üzerinde önemli etkileri saptanmıştır.
Anahtar kelimeler: Yüksek rakım, hipoksiya, oksijen konsantrasyonu, embriyo, kuluçka
Giriş
Etlik damızlıklara gelişme hızı yönünde uygulanan genetik seleksiyon (Havenstein ve ark.,
2003), kuluçkadan çıkış ve kesim ağırlığı arasındaki canlı ağırlık farkını 50-60 kat arttırmıştır.
Buna karşılık, enerji dengesini sağlayan fizyolojik sistemlerin (kardio-vasküler ve solunum
sistemleri gibi) gelişmesi aynı yönde paralellik göstermemiştir. Bu sistemlerin geliştirilmesi
çevresel faktörlerle özellikle embriyo gelişim döneminde ‘epigenetik adaptasyon’ ile
sağlanabilir. Epigenetik adaptasyon süreci, ilk olarak Dörner (1974) tarafından tanımlanmış
olup, bir genin epigenetik olarak değişimi yavrunun fizyolojisini etkilemektedir (Weaver,
2007; Weaver ve ark., 2009). Rakım terimi deniz seviyesinden olan yüksekliği ifade etmek
için kullanılmaktadır. Yüksek rakım bölgelerinde, her bir soluk alışta temin edilecek O 2
miktarı düşmekte ve yükseklik artışına bağlı olarak O 2
miktarı azalmaktadır (Salah, 2012).
Yükseklikte meydana gelen artış O 2
kısmi basıncında azalmaya neden olur. Deniz seviyesinde
(sıfır rakım) O 2
atmosferin %20.9’unu oluştururken, rakımda meydana gelen her 500 metrelik
artış sonucunda atmosferdeki O 2
’nin eşdeğer yüzdesi %1 oranında düşmektedir (Julian, 2000).
110