4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

P 64 Etlik Piliçlerde Rasyon Amino Asit Yoğunluğunun Etkileri
A. Anıl Çenesiz
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü 06110 Dışkapı/Ankara, Türkiye
Özet
Kanatlılarda vücut proteinlerinin oluşturulması için esansiyel ve esansiyel olmayan toplam
22 amino asite ihtiyaç vardır. Hayvansal dokularda sentezlenemeyen veya yeterli miktarda
sentezlenemeyen esansiyel amino asitler rasyonla sağlanmak zorundadır. Ayrıca amino asit
sentezi için gerekli N ihtiyacı ve esansiyel amino asit yetersizliğini engellemek için esansiyel
olmayan amino asitler de rasyonla sağlanmalıdır. Etlik piliçlerden maksimum performans elde
etmek için amino asit ihtiyaçları yeterli düzeyde ve doğru oranda karşılanmalıdır. Etlik piliçlerde
performans genetik seleksiyon nedeniyle her yıl iyileşmektedir. Günümüz etlik piliçleri daha
hızlı büyümekte, canlı ağırlık artışı için daha az yem tüketmekte ve göğüs eti verimleri daha
yüksek olmaktadır. Bu genetik ilerlemeler nedeniyle etlik piliçlerden maksimum performans elde
edebilmek için rasyon amino asit yoğunluğu uygun şekilde ayarlanmalıdır. Rasyon amino asit
yoğunluğu bağırsak gelişimi ve et kalitesini etkilemektedir. N atılımına bağlı çevre kirliliği uygun
rasyon amino asit yoğunluğu ve amino asit dengesi ile düşürülebilir. Ayrıca ekonomik üretim
farklı büyütme dönemlerine uygun rasyon amino asit yoğunlukları ile gerçekleştirilebilmektedir.
Anahtar kelimeler: amino asit yoğunluğu, genetik seleksiyon, et verimi
Giriş
Hayvan vücudunda bulunan proteinlerinin yapısında 22 farklı amino asit vardır ve bunların
tamamı kanatlılar için fizyolojik olarak esansiyeldir. Ancak beslemede bu amino asitler iki gruba
ayrılmaktadır; kanatlılar tarafından hiç sentezlenemeyen veya metabolik ihtiyaçları karşılayacak
derecede hızlı sentezi yapılamayan ‘’esansiyel amino asitler’’, kanatlılar tarafından sentezi
yapılabilen ‘’esansiyel olmayan amino asitler’’. Bu iki gruba ilaveten şartlara bağlı olarak Try
ve Cys gibi esansiyel olmayan amino asitlerin esansiyel duruma gelebildiği üçüncü bir grup
mevcuttur (1).
Son 50 yılda etlik piliçlere uygulanan genetik seleksiyon ile büyüme hızı, kesim canlı ağırlılığı,
karkas randımanı (özellikle göğüs eti verimi) ve yemden yararlanmada dramatik iyileşmeler
sağlanmıştır (2). Son yıllarda da genetik potansiyeldeki ilerleme devam etmektedir ve gelecekte
de bu ilerlemenin süreceği düşünülmektedir. Bahsedilen gelişmelerin sonucu olarak etlik
piliçlerin amino asit ihtiyaçları değişmektedir. Ayrıca tüketici tercihleri doğrultusunda farklı
üretim modellerinin ortaya çıkması (parça et, ileri işleme vd), maliyet, çevre duyarlılığı, hayvan
sağlığı ve hedef olarak seçilen üretim parametrelerinde (yem değerlendirme sayısı, canlı
ağırlık vb) istenilen değerlere ulaşılması gibi nedenlerle rasyon amino asit yoğunluğu önem
kazanmaktadır.
Son yıllarda etlik piliç rasyonlarında amino asit yoğunluğunun ayarlanmasında ‘’ideal amino
asit konsepti’’ yaygın olarak kullanılmaktadır. Etlik piliçlerin amino asit ihtiyaçlarının; fizyoloji,
çevre, rasyon bileşenleri ve genetik faktörler nedeniyle farklılık göstermesi, çevreye atılan N
778