4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

Karbohidrazlar: Ana grup ksilanazlar ve beta-glukanazlardır. Özellikle tahılların suda
çözünebilir NSP’leri üzerine etki yaparak, bağırsak içeriği viskozitesinin düşürülmesi, tahılların
metabolize olabilir enerjisinin %3-8 düzeylerinde artırılması ve besin maddelerinin emiliminin
artmasına yol açarlarr. Bunun yanında, ince bağısakta AX parçalanması sonucu AXOS üretimini
sağlarlar ve sonuçta prebiyotik etki gösterirler.
Proteazlar: Endojen enzimlere ilave destek olarak protein/amino asit sindirimini %3-6
iyileştirirler ve dışkı ile azot atılımını 1/3 oranında azaltırlar.
Mannanaz: Yem kaynaklı bağışıklık tetiklemesi yaratan mannanları parçalar ve başta enerji
(ortalama 90 Kcal ME/kg yem) ile diğer besin maddelerinden tasarruf sağlar.
Fitaz Enzimi ve Etkilerine Ait Gelişmeler
Bitkisel yem ham maddeleri içerdikleri fosforun (toplam P) yaklaşık üçte ikisini fitat P
oluşturmaktadır. Etlik piliç yemlerinde yüksek oranda ve sıklıkla kullanılan mısırın içerdiği
toplam P’ un %72-85, soya küspesinde %60-68, tam yağlı soyada %55 civari, ayçiçeği tohumu
küspesinde %83-85’ini fitat P oluşturmaktadır. Bunların yanında, buğday %72-80, buğday kepeği
%76, buğday razmolünün toplam P’nun %92 si fitat P olup, aynı ham maddeler kg da sırasıyla
250-850, 1700-3100 ve 2500 FTU civarlarında yapısal (bitkiye ait-endojen) fitaz içermektedir.
Bitkisel yapısal fitazın etlik piliçler için fitat P dan yararlanım açısından pratik açıdan önemi
bulunmamaktadır. Zira bitkiye ait fitaz aktivite açısından, yem üretimi işlemlerinden olumsuz
olarak etkilenmektedir.
Miyoinozitol hekzafosfat (fitat P); P yanında nişasta, protein, mineral, Ca, Zn gibi besin
maddelerini de bağlamaktadır. Fitaz enzimi kullanımıyla P yanında bu besin maddelerinden
de yararlanımı belirli oranlarda artırdığından, yem formülasyonunda P ve Ca yanında ME ve
diğer besin maddeleri için de matriks değeri kullanılmaktadır. Fitaz enzimiyle fitat bileşiğinin
parçalanması, fitatın anti-besinsel etkilerinin de azaltılmasında önemli katkı oluşturmaktadır.
Bunda özellikle IP6’ dan IP5’e, IP5’den IP4’e, IP4’den IP3’e, indirgenmesi IP6’a göre daha
az zararlı ve mineralleri daha zayıf bağlayan yapı oluşturmaktadır. Fitik asit bileşiği besin
maddelerini bağlaması yanında sindirim enzimlerini de bağlamakta, mide HCL sekrasyonunda
ve ince bağırsakta musin başta olmak üzere, sekrasyonlarla endojen besinsel kayıplar yaratmakta
ve sonuçta ileum besin madde sindirilebilirliğini düşürmektedir.
Fitaz enzimleri, yıllara bağlı olarak gelişen teknolojilerle önemli gelişim sağlanmıştır. Fitaz
enzimi 1991-1995 yıllarında yemde %0.1, 2007-2009 yıllarında %0.125 ve 2011 sonrası %0.15-
0.18 yararlanılabilir P sağlayabilecek şekillerde üretilmiştir. Son nesil fitazlar (6-fitaz) ile süper
doz kullanımları gündeme gelmiş, fosfor açığa çıkarmasına ilaveten fitat bileşiğinin anti-besinsel
etkilerinin büyük oranda ortadan kalkmasıyla ve inozitolün serbest olarak açığa çıkmasıyla etlik
piliçlerde bağışıklık ve dolaylı etkilerle performansın daha iyi olmasını sağlar duruma gelmiştir.
Son teknoloji fitaz enzimleri, genelde bakteriyel 6-fitaz enzimleri olarak önemli katkı sağlar düzeye
gelmiştir. Fitaz enzimlerindeki yıllara bağlı teknolojik evrime bağlı olarak çevre kirliğine yol
açan dışkıyla P atılımında da önemli düşüşler sağlanmıştır. Fitaz enzimlerinin fitat P’u parçalama
etkenliği yanında, ısıl işlem ve depolama stabilitesinde önemli gelişmeler sağlanmıştır.
Etlik piliçlerde fitaz etkenliğinde; hayvana, fitaz enzimine ve yeme ait faktörler olmak üzere,
141