4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

Aslında, antioksidan savunma sistemi çeşitli seçenekleri içerir (Surai, 2002; 2006; Surai ve Fisinin,
2016b; 2016c; 2016d; 2016e):
- -Lokalize oksijen konsantrasyonunu azaltın;
- -Pro-oksidan enzimlerinin (karnitin, sililyum) aktivitesini azaltın
- -Mitokondrideki elektron zincirinin etkinliğini arttırın ve elektron sızıntısının azaltılması
süperoksit üretimine (karnitin) yol açar;
- -Çeşitli transkripsiyon faktörlerinin indüksiyonu (örneğin, NF-E2- bağlantılı faktör
2 [Nrf2], nükleer faktör -kB [NF-kB] ve diğerleri) ve ARE ile ilişkili AO enzimlerinin
sentezleri (SOD, GSH-Px, CAT, Glutatyon redüktaz [GR], Glutatyon S-transferaz
[GST], vb.);
- -Bağlayıcı metal iyonları (metal bağlayıcı proteinler) ve metal kıskaçlama;
- -Peroksitleri radikal olmayan, toksik olmayan ürünlere dönüştürerek parçalanması (Se-
GSH-Px);
- -Peroksil ve alkoksil radikalleri gibi ara radikalleri süpürerek zincir kırma (vitamin E,
C, GSH, ürik asit, karnitin, ubikinol, bilirubin, vb.);
- -Hasar görmüş moleküllerin onarımı ve çıkarılması (metionin sülfoksit redüktaz, DNA
onarım enzimleri, HSP’ler ve diğer şaperonlar, vb.);
- -Redoks sinyallemesi ve sentezle vitajen aktivasyonu ve koruyucu moleküllerin artan
ekspresyonu (GSH, tioredoksinler, SOD, ısı şok proteinleri [HSPs], sirtuinler, vb.);
- -E vitamini geri dönüşümünü içeren antioksidan geri dönüşüm mekanizmaları;
- -Apoptosis aktivasyonu ve terminal hasar gören hücrelerin çıkarılması ve mutajenezin
kısıtlanması
Yukarıda gösterildiği gibi, vücudumuzdaki tüm antioksidanlar antioksidan savunma için sorumlu
bir “takım” olarak çalışmaktadır ve biz bu takıma antioksidan sistem diyoruz. Bu takımda bir
üye, bir diğer üyenin verimli çalışmasına yardımcı olur. Genel olarak, E vitamini ve koenzim
Q antioksidan savunmalarının bir “karargahı” olarak düşünülürken Se, bir “baş yönetici” olarak
düşünülür çünkü 25 bilinen selenoproteinden, yarısından fazlası antioksidan savunmalara katılır.
Ayrıca, antioksidan sistem düzenlenmesinde merkezi bir rol, stres koşullarındaki uyarlanabilir
yeteneği geliştirmek için vitajen ekspresyonuna ve stres koşullarında koruyucu madde moleküllerinin
ek sentezine (“savunma bakanlığı”) aittir.
Dolayısıyla, bu takımdaki ilişkiler etkili ise, ki bu sadece dengeli beslenme ve rasyon antioksidan
besin maddelerinin yeterli olarak sağlanması durumunda gerçekleşir, o zaman E vitamini
gibi düşük antioksidan dozları bile etkili olabilir. Diğer bir taraftan bu takım yüksek stres koşullarına
maruz kaldığında, serbest radikal üretimi önemli ölçüde artar. Bu zaman zarflarında,
dış yardım olmadan, büyük organların ve sistemlerin zarar görmesini önlemek zordur. Bu ‘dış
yardım’, artan doğal antioksidan konsantrasyonlarının besin takviyesidir. Beslenme uzmanı ya
da yem formülatörü için, vücudun iç antioksidan takımının ne zaman yardıma ihtiyacı olduğunu,
bu yardımın ne kadar sağlayacağını ve ekonomik getirinin ne olacağını anlamak büyük bir
zorluktur. Tekrar, serbest radikal üretimi ile antioksidan savunma arasında doğru denge sağlanması
gerekliliğini hatırlamak gerekiyor. Nitekim ROS ve RNS, çeşitli fizyolojik fonksiyonların
düzenlenmesine katılan daha çekici bir diğer yüze sahiptir.
356