4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

Üzerinde durulan tüm değişkenlere ilişkin veriler Minitab 13 paet programının GLM prosedürü
kullanılarak ANOVA analizlerine tabi tutulmuştur. Önemli farklılıklar (P0.05). Ayrıca ilginç bir şekilde düşük Ca ve P ile beslenen tüm gruplarda CA ve YDS değerleri,
Ross Ca ve P önerileriyle beslenen gruba göre iyileşme göstermiştir. Gruplar arasında tibia kül
ve fosfor içerikleri bakımından da önemli bir farklılık gözlenmemiştir (P>0.05). Bunun anlamı
kemik gelişiminin de rasyon Ca ve P seviyelerinin düşürülmesinden etkilenmemiş olduğudur
(P>0.05). Tibia kül içeriği sırasıyla %35.07 ile 36.59 arasında, P seviyesi ise %17.31 ile 17.36
arasında bulunmuştur.
İkinci ve üçüncü denemelerde, Ross önerilerine en yakın olan iki grup çıkarılarak grup
sayısı, Ross kontrol grubunu da kapsayacak şekilde 5’e düşürülmüştür. Birinci denemenin
sonuçları 2. ve 3. denemelerde doğrulanmıştır. Böylece üç ardışık denemede oldukça ilginç
sonuçlar elde edilmiş olup bu sonuçlar modern etlik piliçlerin Ca ve P ihtiyaçlarını günceller
niteliktedir. Bu varsayım için pek çok neden öne sürülebilir. Ca ve P seviyelerindeki başarılı
düşüşün açıklamalarından biri, kalsiyumun diğer besin maddeleri ile oluşturduğu çözünmeyen
komplekslerin sorunlu yapısı olabilir. Geçmişte kalsiyumun kemik gelişimi üzerindeki etkisinin
eksik veya yanlış anlaşılmasına bağlı olarak, kalsiyumun başta P olmak üzere diğer besin
maddeleriyle tepkimeye girme potansiyelini görmezden gelerek etlik piliç rasyonlarının yüksek
Ca içeriklerine sahip olması nedeniyle olduğu değerlendirilebilir. Böylece Ca eviyesi yüksek
tutuldukça fosfor seviyesi de buna bağlı olarak artmıştır.
Aşağıdaki kimi bildirişler bu varsayımı doğrulmaktadır. Rasyonda yüksek kalsiyum seviyeleri
hayvan performansının düşmesine ve makromineral emiliminin bozulmasına neden olmaktadır
(Simpson ve Wise, 1990).
Kalsiyum serbest doymuş yağ asitleri ile sabun oluşturarak rasyon enerji sindirilebilirliğinin
düşmesine neden olabilmekte (Pepper vd., 1955; Edwards vd., 1960), bağırsaktaki inorganik P
ile etkileşime girebilmekte (Hurwitz ve Bar, 1971) ve 5.0’dan yüksek pH seviyelerinde mineralfitat
bileşikleri oluşturabilmektedir. Ayrıca Ca-fitat kompleksleri Ca emilimini düşürebildiğinden
(Lonnerdal vd., 1989), modern etlik piliçlerde Ca gereksinimi üzerine daha fazla çalışmaya
ihtiyaç vardır.
Etlik piliçlerin kesin Ca ihtiyacı bilinmeksizin optimum büyüme ve YDS’yi sağlamak veya daha
ucuz rasyonlar elde etmek mümkün olmayacaktır. Bu sayede ayrıca P atılımı da azaltılarak daha
temiz bir çevre sağlanacaktır.
424