4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

grup arasında yem yeme süresi bakımından ortalama fark, 1. denemeye göre yaklaşık 10 saat
daha (18.7 saat) az olmuştur. İki grup ortalaması arasındaki fark 7. günde istatistik olarak önemli
olmasına karşın 35. günde iki grup ortalamaları arasında yaklaşık 30 g farklılık tespit edilmiş ve
bu fark istatistik olarak önemli bulunmamıştır (P>0.05). 1. ve 2. denemede HEMEN ve NORMAL
gruplar arasında deneme sonunda canlı ağırlık bakımından ortaya çıkan farklı sonuçların iki
denemede HEMEN ve NORMAL gruplar arasında oluşturulan yem yeme sürelerindeki farklılıktan
ileri geldiği söylenilebilir. Birinci denemede, HEMEN grubunda, yem tüketimi NORMAL gruba
göre 35. günde önemli seviyede yüksek (P0.05). Her iki denemede
de gruplar arasında yem değerlendirme sayısı ve ölüm oranı bakımından istatistik olarak farklılık
tespit edilmemiştir (P>0.05). Son yıllarda yürütülen çalışmalarda erken yemleme uygulamasının,
ilk haftalardaki ölüm oranını düşürdüğü, bağışıklık sistemini güçlendirdiği, daha yüksek canlı
ağırlık elde edilmesine katkı sağladığı bildirilmiştir (2; 8; 9; 11; 12; 14). İki denemenin sonuçlarını
birlikte değerlendirdiğimizde, civcivlerin kabuğu kırıp çıktıktan hemen sonra yem ve suya
ulaşmalarının diğer bir deyişle hemen yemleme uygulamasının etlik piliç performansına olumlu
etkilerinin, civciv çıkış zamanı ile makinadan alındıktan sonraki bekleme süresine bağlı olarak
değiştiğini söyleyebiliriz. Bu çalışmanın sonuçları, kabuğu kırıp çıktıktan sonra yem ve suya
ulaşma süresi 24 saatin üzerinde olan civcivlerin, hemen yemlenenlere göre kesim canlı ağırlığının
daha düşük olduğunu bildiren birçok araştırma (11; 15-23) bulgularını destekler yöndedir.
Çıkış Sonrası Bekleme Süresinin Etlik Piliç Performansına Etkisi
NORMAL grup, HEMEN kümese gönderilen gruba göre, 1. ve 2. denemede sırasıyla ortalama
29.7 ve 18.7 saat daha fazla bekletilmiştir. İki denemede de kümese yerleştirme öncesi bekleme
süresinin daha uzun olduğu NORMAL grupta, HEMEN kümese yerleştirilenlere göre başlangıç
canlı ağırlıkları önemli seviyede düşük olmuştur (P0.05). Bekleme süresinin artmasına bağlı olarak ölüm oranının sayısal
olarak arttığı, ancak bu artışın gruplar arasında istatistik olarak önemli bir fark oluşturmadığı
saptanmıştır (P>0.05). Bu konu ile ilgili yürütülen çalışmaların birçoğunda bütün hayvanlar
aynı anda tartılmış ve bekleme süresi ile yeme ulaşma zamanı bir arada değerlendirilmiştir.
Dolayısyla iki faktörün etkisi birbiriyle karışmıştır (16-20). Bu çalışma da ise her gruba aynı
yem yeme süresi verilmiş ve sadece bekleme süresinin etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Elde
edilen sonuçlar, civcivlerin yumurtadan çıktıktan sonra 46 saate kadar kuluçka makinasında
optimum koşullarda bekletilmesinin canlı ağırlık, yem değerlendirme sayısı, yaşama gücü ve
verim indeksi bakımından herhangi bir olumsuzluğa neden olmadığını belirtilen (8; 24; 25)
çalışmaları destekler yönde olmuştur.
Sonuç
Gerçekleştirilen çalışmada etkileri araştırılan faktörlere ilişkin elde edilen sonuçlar aşağıdaki
gibi özetlenebilir.
46