4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

(29). Yulaf kavuzunun, sindirim kanalı zahiri asitte çözünebilir mineral, nitrojen, ham yağ ve
AME n
tutulumunu olumlu etkilediğini belirten diğer bir araştırmada (30), 0-21 günlük periyotta
canlı ağırlığın 31.7’den 33.4 g/gün’e ve YDS’nin 1.37’den 1.34’e iyileştiği bildirilmektedir (P <
0.05). Zahiri besin madde tutulumu ve sindirilebilirliği üzerinde ham lifin kaynağı da belirleyici
olmaktadır. Bu noktada suda çözünmeyen ham lif kaynaklarının suda çözünenlerden daha
faydalı olduğunu bildiren araştırma sonuçları bulunmaktadır. Şeker pancarı posasının, zahiri
ileal enerji sindirilebilirliğini önemli derecede etkilemediği (P > 0.05), aynı miktardaki (%3)
yulaf kavuzunun ise zahiri ileal enerji sindirilebilirliğini %1.7 iyileştirdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Aynı araştırmada, yulaf kavuzu kullanılmasıyla şeker pancarı posasına göre zahiri N ve zahiri
çözünebilir mineral sindirilebilirliklerinin sırasıyla %3.6 ve %3.5 artırdığı (P < 0.05) tespit
edilmiştir (31). Besin madde sindirimindeki olumlu etkisinin devamı olarak, yulaf kavuzunun,
0-21 günlük araştırma periyodunda, günlük canlı ağırlık artışını31.2 ’den 33.1g/gün’e ve
YDS’yi 1.380 den 1.304’’e önemli derecede (P < 0.05) iyileştirdiği de bildirilmektedir. Suda
çözünen ham liflerin bağırsak viskozitesini artırarak içeriğin geçiş hızını düşürdükleri ve yem
tüketimini olumsuz etkiledikleri de bildirilmektedir (32). Kırık pirinç-soya protein konsantresi
bazal rasyonuna %3 şeker pancarı posası ilavesi sonucu yem tüketimi ve canlı ağırlık artışının
aynı miktarda yulaf kavuzu tüketen piliçlere göre sırasıyla %6.7 ve %5.5 azaldığı (P < 0.05)
ancak YDS’nin benzer (P > 0.05) olduğu araştırıcılar (33) tarafından tespit edilmiştir (P < 0.05).
Bahsedilen araştırmalardan farklı olarak etlik piliç rasyonlarına yüksek miktarda (%9.3’ten
fazla) ham lif ilavesinin iyileşen bağırsak morfolojisi, besin madde yararlanımı ve büyüme
performansını olumsuz etkilediği de bildirilmektedir (34).
Bağırsak Sağlığı
Bağırsaklar, sindirim ve emilim olaylarının gerçekleştiği yer olmanın ötesinde bağışıklık
sisteminin önemli bir unsurudur. Dolayısıyla bağırsak ortamının durumu etlik piliç sağlığını
doğrudan etkilemektedir. Bağırsak sağlığının temininde halihazırda prebiyotikler, probiyotikler
ve enzimler gibi yem katkı maddeleri kullanılmaktadır. Son yıllarda ise, ham lif kaynaklarının
da bu noktada fayda sağlayabileceğini bildiren araştırma sonuçları bulunmaktadır. Farklı ham lif
kaynakları farklı mekanizmalarla etkilerini gösterdikleri bildirilmektedir. Suda çözünebilen ham
liflerin olumlu etkilerini fermente olarak gösterdikleri araştırıcılar tarafından ifade edilmektedir
(35,36). Buğday-soya küspesi temelli C. perfringens bulaştırılmış rasyonla beslenen, etlik
piliçlerde %4 talaş ilavesi bağırsak lezyon skorunu 1.833’den 1.133’e düşürürken aynı
miktarda pektin ilavesinin bağırsak lezyon skorunu 1.833’den 0.793’e düşürdüğü ve talaşa
göre bağırsak lezyon skorunu iyileştirmede daha etkili olduğu tespit edilmiştir (P < 0.05) (37).
Suda çözünmeyen ham liflerin ise bağırsak ortamı üzerinde olumlu etkilerini, taşlık gelişimiyle
sağlanan bağırsak motilitesi ve müsin karakterinin değişmesiyle gerçekleştirdikleri araştırıcılar
tarafından belirtilmektedir (38). Ayrıca besin madde yararlanımının iyileşmesi sonucu zararlı
mikroorganizmalar için substrat miktarının azalmasının da bağırsak sağlığına katkı yapabileceği
düşünülmektedir. Mısır-bezelye temelli rasyon ile beslenen etlik piliçlerde mısırın yüksek lif
içerikli %20 düzeyinde ayçiçeği tohumu küspesiyle yer değiştirilmesi sonucu Clostridium
spp. popülasyonunda (log 10 cfu/g jejunum) önemli derecede (P < 0.05) azalma sağlandığı
bildirilmektedir (39). Düşük ham selüloz içeriğine (%1.61) sahip rasyonlara %5 düzeyinde yulaf
kavuzu ilavesinin etlik piliçlerde sekum C. perfringens ve Enterobacteriaceae popülasyonlarını
azalttığı (P < 0.05) bildirilmiştir (40). Suda çözünen ve çözünmeyen ham lif kaynaklarının
birlikte kullanılmasının sinerjik etki yarattığını bildiren araştırma sonuçları da bulunmaktadır.
Mısır-soya küspesi bazal rasyonunda çeltik kavuzu ve şeker pancarı posasına toplamda %3
düzeyinde birlikte eşit yer verilmesi sonucu Newcastle aşısı yapılan piliçlerde antikor miktarının
711