4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

Türkiye Ekonomisi ve Kanatlı Eti Sektörü
Dünyanın 18. ve Avrupa’nın 7. büyük ekonomisi olan Türkiye, en güçlü ekonomilerin temsil
edildiği G-20’nin faal bir üyesidir (9). Küresel mali kriz nedeniyle birçok ülke ekonomisinin
daralma gösterdiği bir dönemde Türk ekonomisi 2008 yılındaki ekonomik yavaşlamanın ve
2009 yılındaki küçülmenin ardından 2010 ve 2011 yıllarında sırasıyla %9.2 ve %8.5 oranında
büyüme hızını yakalamıştır. 2002-2014 döneminde ortalama GSYİH büyüme oranı %4.9, 2010-
2014 yıllarınsa ise %5.4 olarak gerçekleşmiştir. 2015 yılında ilk dokuz aylık döneminde %3.4
oranında büyüme oranına erişilmiştir. Bu kapsamda 2002 yılında 3.492 ABD Doları olan kişi
başına GSYİH, 2014 yılında 10.404 ABD Dolarına ulaşmıştır. Türkiye, 1980’lerden itibaren
ticaret odaklı bir büyüme politikası takip etmektedir. Gerçekleştirilen ekonomik reformlarla
ithalat kısıtlamaları kaldırılmış, korumacı politikalar azaltılmış ve döviz işlemleri serbest
bırakılmıştır. Son yıllarda uygulanan ekonomik reformların bir sonucu olarak, dış ticaretin
hacmi ve yapısı önemli ölçüde değişmiştir (10).
Genel ekonomik koşulların ve ticaret politikalarının gıda sektörünü ve bu arada tavuk eti
sektörünü etkilemesi de son derece doğaldır. Nitekim, Türkiye’nin son üç yıllık toplam ihracatı
içinde tavuk eti ihracatının payı 2012 yılında %0.33, 2013 yılında %0.37, 2014 yılında ise
%0.39 olmuştur. Türkiye’nin son üç yıl tavuk eti üretim verileri değerlendirildiğinde üretimin
%79.2’sinin ülke içinde tüketildiği belirlenmiştir. Bu veriler göstermektedir ki Türkiye de
Brezilya gibi tavuk eti üretiminde kendine yeterlilik bakımından son derece iyi bir konuma
sahiptir. Türkiye ihracatının üretim içindeki payı dönem başında %5 iken dönem sonunda
%23.2’ye yükselmiştir. Bu da Türkiye’nin mevcut potansiyelini ihracat açısından kullanmaya
başladığını göstermektedir. (Tablo 2).
Türkiye’de dönem başına göre, 2014 yılında üretimi %89, tüketimi %53, ihracatı %880, kişi
başı tüketim miktarı da %34 artmıştır. OECD’nin dünya toplam tavuk eti üretim verilerine
göre Türkiye 2005 yılında dünya toplam tavuk eti üretiminin %2’sini, 2014 yılında ise %4’ünü
karşılamaktadır. Bu verilere göre dünya toplam tavuk eti üretiminde Türkiye’nin payı yıllar
içerisinde artış göstermiştir. Yine OECD verilerine göre, kişi başına dünya ortalama tavuk eti
tüketimi 2014 yılında 27 kg/kişi iken Türkiye’de tüketim ortalaması 15 kg/kişidir.
Tablo 2. Türkiye’nin tavuk eti sektörüne ilişkin temel veriler (2005-2014)
TÜRKİYE
Üretim
(bin ton)
İthalat
(bin ton)
638
Tüketim
(bin ton)
İhracat
(bin ton)
Tüketim
(kişibaşı-kg)
2005 953.70 0.46 906.46 47.70 11.75
2006 932.34 0.40 892.02 40.73 11.43
2007 1083.08 0.46 1030.79 52.75 13.05
2008 1100.71 1.43 1021.59 80.55 12.78
2009 1311.39 1.69 1192.97 120.11 14.73
2010 1457.64 1.18 1314.79 144.03 16.00
2011 1626.51 1.50 1385.40 242.61 16.58
2012 1736.55 1.63 1426.17 312.01 16.77
2013 1773.47 1.07 1399.11 375.43 16.15
2014 1806.96 1.02 1387.61 420.36 15.75
Kaynak: OECD-FAO Agricultural Outlook 2016-2025
OECD’nin (1990-2014) yılları arasındaki 25 yıllık Türkiye tavuk eti üretim ve ihracat verileriyle