4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

performans üzerine ve kemik mineral yoğunluğu üzerine etkisinin olmadığı belirtilmiştir.
Vitamin E:Vitamin E organizmada biyolojik antioksidan olup doymamış yağların, vitamin A
ve karotenin oksidasyonunu önlemede rol almaktadır. Antioksidan aktivitesi yanında döllülük,
üreme, bağışıklık ve hormon üretiminde görev almaktadır (7). Damızlık döneminde yetersiz
vitamin E ile beslenmenin özellikle kuluçkanın son döneminde ölüm oranının artmasına neden
olduğu belirtilmiştir (8).
Vitamin E’nin oksidasyonu önlemede etkinliğinin değerlendirildiği çalışmada (8) normal
rasyona ilave edilen yüksek linoleik asitin düşük vitamin E bulunduğu durumda yumurta
verimini %78 den %25 e düşürdüğü ve bu yumurtaların sadece %37 sinin döllü olduğu ve bu
yumurtalardan elde edilen kuluçka randımanının 0 olduğu belirtilirken Vitamin E takviyesi ile
yumurta veriminin tekrar %57 ye çıktığı döllülüğün %76 ya ulaştığı, kuluçka randımanının da
%67 ye yükseldiği belirtilmiştir. Çalışmada da görüldüğü gibi vitamin E nin rasyonda bulunan
çoklu doymamış yağ asitlerinin sebep olabileceği oksidatif yıkıma karşı hayvanı koruduğu ve
üreme performansını sürdürdüğü görülmektedir.
Etlik piliç damızlık rasyonlarına vitamin E ilavesinin kuluçka verimi ve civciv bağışıklık üzerine
etkilerinin incelendiği bir çalışmada (9) ise farklı vitamin E seviyesi ilavelerinin (0-20-40-60-
80-100-120) yumurta üretimi, yumurta ağırlığı, döllülük, yaşama gücü ve kuluçka randımanı
üzerine etkisinin olmadığı, Newcastle hastalığına karşı bağışıklık tepkisinin civcivlerde 60 IU
ilavede 0 ve 20 IU ilaveye göre daha yüksek olduğu, damızlıklarda ise Vitamin E ilavesinin
bağışıklık üzerine herhangi bir etki göstermediği belirtilmiştir.
Benzer şekilde mısır soya esaslı bazal rasyona farklı seviyelerde Vitamin E (25 - 50 - 75 - 100
mg/kg) ilavelerinin kuluçka randımanı ve elde edilen civcivin bağışık sistemi üzerine etkilerinin
incelendiği çalışmada (10) farklı dozlarda vitamin E ilavelerinin kuluçka randımanını etkilemediği
belirtilmiştir. Kuluçka sonrası elde edilen civcivlerde Vitamin E ilavesinin Newcastle hastalığına
karşı hemaglutinasyon sınırlayıcı bağışıklık tepkisini arttırdığı belirtilmiştir.
B Grubu Vitaminler
Tiamin: Embriyo tiamin sentezleyebilmesine rağmen eksiklik durumlarında civcivlerde
sıkıntılar görülebilmektedir. Yumurta sarısındaki tiamin rezervi ve kalitesi özellikle kuluçkanın
ilk günleri için önemlidir. Bu sebeple eksiklik durumlarında embriyonik ölüm ve polinevritise
neden olabilmektedir ve miktar ve kalite garanti altına alınmalıdır (2).
Riboflavin: Yumurtadaki riboflavin miktarı, hayvan riboflavin içeren yemle beslendiğinde
artırılabileceği belirtilmiştir. (2). Damızlık döneminde yapılan katkının özellikle embriyonun
yumurtadan çıktıktan sonraki ilk bir kaç gün için oldukça önem arz ettiği belirtilmektedir.
Damızlık hayvanlar düşük seviyede riboflavin ile beslendiğinde yumurtadaki riboflavin miktarı
hızlı bir şekilde 2 gün içinde düşmekte bu da kuluçka ortasında yüksek ölüm, kuluçka problemleri
ve kusurlu doğumlara neden olabilmektedir (2). Damızlık rasyonlarına riboflavin ilavesinin
etkilerinin derlendiği çalışmada (11) riboflavin eksik yemle beslemenin civciv büyüme üzerine
etkisinin olmadığı ancak kıvrık parmak felcinin görülmesine yol açabileceği belirtilmiştir.
Pridoksin: Rasyonda yüksek protein yada aminoasit profil dengesi bozuk olduğundu durumlarda
miktarının arttırılmasının gerektiği belirtilmektedir. Yetersizliği kuluçka verimini ve üretimini
olumsuz etkilemekle birlikte erken embriyo ölümlerine neden olabilmektedir (2).
739