4. Uluslararası Beyaz Et Kongresi

DK 20 Broyler Damızlıklarda Protein Beslenmesinde Gelişmeler, Damızlık
Yumurta Verimi, Kuluçka Randımanı ve Civciv Kalitesine Etkileri
R.A. Van Emous
Wageningen University & Research, PO box 338, 6700 AH Wageningen, Hollanda
Özet
Günümüzde damızlık etlik piliçlerde beslenme ve üreme özellikleri ile ilişkili yönetim
sorunları giderek zorlaşmaktadır. Piliçlerde genetik seleksiyon sonucu damızlık piliçlerin
vücut kompozisyonu son 50 yılda büyük ölçüde değişim göstermiş ve daha az yağ ve de daha
fazla göğüs kasına dönüşmüştür. Maksimum performans ve yavru kalitesinin sağlanması için
yumurtlamanın başlangıcında etlik piliç damızlıklarında belirli bir ölçüde vücut yağ oranı
gerekmektedir. Damızlık piliçlerin vücut kompozisyonu, yetiştirme ve yumurtlama sırasındaki
farklı yemleme yöntemleri ve yem rasyon kompozisyonundaki değişikliklerden etkilenebilir.
Yetiştirme sırasında düşük proteinli bir diyetle beslenmenin göğüs kasını azalttığı ve abdominal
yağ pedi oranını artışına sebep verdiği sonucuna varılabilir. Daha yüksek abdominal yağ pedi,
yumurtlamanın ilk periyodu sırasında artmış bir kuluçka kapasitesi ve ikinci periyodu sırasında
daha fazla sayıda yumurta ile sonuçlanmıştır. Öte yandan, yetiştirme ve yumurtlamanın ilk evresi
esnasında günlük düşük bir protein alımı zayıf bir tüy yapısına neden olabilir. Yumurtlamanın
ikinci evresinde yüksek enerjili bir beslenme uygulanması, kuluçka kapasitesinde artışa,
embriyonik ölüm oranının azalmasına ve birinci sınıf piliç sayısının artmasına neden oldu.
Giriş
Son yıllarda, kanatlı eti insan beslenmesinde en önemli protein kaynağı haline gelmekte olup,
üretimi dünya çapında büyümektedir. 2000 yılında kanatlı eti üretimi 69 milyon ton iken ve
bu rakam 2010 yılında 97 milyon tondan fazla bir rakama ulaşmıştır (Windhorst, 2011). Bu,
yaklaşık 600 milyon damızlık etlik piliçten 70 milyar piliç üretilmiş olmasına denk gelmektedir.
Dolayısıyla üretilen etlik piliç fazla sayısına göre az sayıda damızlık etlik piliçlerin kanatlı eti
zinciri üzerinde büyük bir etkiye sahip olduğunu ve damızlıkların yönetiminin optimize edilmesi
toplam zincir için fayda sağlayacağını göstermektedir. Etlik piliç yetiştiricileri, birinci sınıf ve
sağlıklı piliç üretmelidir (Zuidhof ve diğ., 2007). Yavrulardaki genetik potansiyelin sürekli
artması nedeniyle (örn. Havenstein ve diğ., 2003a, b; Renema ve diğ., 2007) bu durum giderek
zorlaşmaktadır.
Geçmişte, etlik piliç yetiştirilen sürülerde majör bir sorun olan obezite sıklıkla yumurtlama
süresinde düşük verime neden olmuştur ve bu düşük verim çoğunlukla yumurtlamanın ikinci
evresinde görülmüştür olurdu (Bornstein ve diğ., 1984; Leclercq ve diğ., 1985; Cahanar ve
diğ., 1986; Robinson ve diğ., 1993). Aşırı kilolu horozların sperm saklama problemleri (sperm
bezlerinde yağ depolanmasına bağlı olarak) ve doğal eşleştirme sırasında kloaka teması
sırasında fiziki problemleri vardır (Mc Daniel ve diğ., 1981). Bununla birlikte, damızlıkların
vücut kompozisyonu son elli – altmış yılda çarpıcı biçimde değişmiştir (Havenstein ve diğ.,
2003a; De Beer, 2009). Modern etlik piliç damızlıklarında göğüs kaslı soyların seçimindeki artış
337