Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

goud: ‘Dit is vervalsing van een maat, niet het vaststellen van een standaard.’ p. 105. Hij ziet in
deze ‘vervalste benaming’ van het goudgewicht, evenals overal elders, de vervalsende hand van
de beschaving.
[60] Noot bij de tweede druk. ‘Toen men Anacharsis vroeg waarvoor de Hellenen het geld gebruikten,
antwoordde hij: om te rekenen.’ Athenaeus, Deipnosophistai, uitgave van Schweighäuser,
1802, Boek IV, 49, deel II, p. 120.
[61] Noot bij de tweede druk. ‘Doordat het geld als standaard van de prijzen onder dezelfde rekennaam
te voorschijn komt als de prijzen van de waren — zodat bijvoorbeeld zowel een ons
goud als de waarde van een ton ijzer in £3 17s. 10 1 / 2 d. wordt uitgedrukt — heeft men deze re-
kennaam de muntprijs genoemd. Hierdoor ontstond de wonderlijke voorstelling alsof het goud
(respectievelijk het zilver) werd gewaardeerd in zijn eigen materiaal en dat het, in tegenstelling
tot alle andere waren, van staatswege een vaste prijs zou bezitten. Men verwarde de vaststelling
van de rekennaam van bepaalde goudgewichten met de vaststelling van de waarde van deze gewichten.’
Karl Marx, t.a.p., p. 52.
[62] Vergelijk ‘Theorien von der Masseinheit des Geldes’ in Zur Kritik der politischen Oekonomie,
p. 53 vv. De fantasieën over verhoging of verlaging van de ‘muntprijs’ — welke tot stand
komt door de wettelijke geldnamen van de bij wet vastgestelde gewichtsdelen goud of zilver van
staatswege op grotere of kleinere gewichtsdelen over te dragen, zodat bijvoorbeeld een half ons
goud in plaats van in 20s. voortaan in 40s. wordt gemunt —, deze fantasieën zijn, voor zover zij
geen onhandige financiële operaties tegen schuldeisers maar economische wonderkuren tot doel
hebben, door Petty in zijn Quantulumcumque concerning Money. To the Lord Marquis of Halffax
(1682) zo volledig behandeld, dat reeds zijn directe navolgers Sir Dudley North en John Locke
(om over de latere maar helemaal niet te spreken) zijn beweringen slechts konden verwateren.
‘Wanneer de rijkdom van een volk,’ zo schrijft hij onder meer, ‘door een verordening kon worden
vertienvoudigd, dan zou het vreemd zijn dat een dergelijke verordening niet reeds lang geleden
door onze regeerders werd afgekondigd.’ T.a.p., p. 36.
[63] ‘Of men moet toegeven dat een miljoen aan geld meer waard is dan een gelijke waarde aan
waren.’ Le Trosne, t.a.p., p. 919. Dus: ‘dat een waarde meer waard is dan een even grote waarde.’
[64] Moest Hieronymus in zijn jeugd al veel worstelen met het lichamelijke vlees — hetgeen
wordt aangetoond door zijn gevecht in de woestijn met de in zijn fantasie bestaande schone
vrouwen —, op oudere leeftijd moest hij worstelen met het geestelijke vlees. ‘Ik waande mij,’ zo
zegt hij onder andere, ‘in de geest voor de rechter over de wereld.’ ‘Wie zijt gij ?’ vroeg een stem.
‘Ik ben een Christen.’ ‘Gij liegt,’ donderde de wereldrechter, ‘gij zijt slechts een Ciceroniaan.’
[65] ‘Heraclitus zei dat het vuur in alles verandert en dat alles in vuur verandert, zoals de goederen
in goud en het goud in goederen.’ F. Lasalle, Die Philosophie Herakleitos des Dunkeln, Berlin,
1858, deel I, p. 222. In een noot bij deze plaats (p. 224, noot 3) maakt Lasalle de fout het geld
als louter waardeteken te zien.
[66] ‘Iedere verkoop is koop.’ Dr. Quesnay, Dialogues sur le Commerce et les Travaux des Artisans.
In: Daire, Physiocrates, Paris, 1846, deel I, p. 170. Of, zoals Quesnay het in zijn Maximes
Générales uitdrukt: ‘Verkopen is kopen’.
[67] ‘De prijs van een waar kan slechts worden betaald met de prijs van een andere waar.’ Mercier
de La Rivière, L’Ordre naturel et essentiet des sociétés politiques. In: Daire, Physiocrates,
deel II, p. 554.
[68] ‘Om dit geld te bezitten, moet hij verkocht hebben.’ T.a.p., p. 543.