Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

[46] T. J. Dunning, Trades Unions and Strikes, London, 1860, p. 22.
[47] Het gelijktijdig voorkomen van deze twee vormen van arbeidsloon geeft de fabrikanten gelegenheid
tot afzetterij: ‘Een fabriek heeft 400 mensen in dienst. Hiervan werkt de helft tegen
stukloon en deze mensen hebben een direct belang bij langere werktijden. De andere 200 worden
per dag betaald, werken even lang als de rest en krijgen niet méér geld voor overwerk. . . De arbeid
van deze 200 mensen gedurende een half uur per dag is gelijk aan de arbeid van één persoon
gedurende 50 uur of aan 5 / 6 van de wekelijkse arbeid van één persoon en dit is een directe winst
voor de werkgever.’ Reports of Inspectors of Factories, October 31, 1860, p. 9. ‘Het overwerk
komt nog steeds in belangrijke mate voor en in de meeste gevallen met die waarborg tegen ontdekking
en bestraffing, waarin de wet zelf voorziet. In vele voorafgaande rapporten heb ik aangetoond.
. . dat de arbeiders, die niet tegen stukloon werken maar weekloon ontvangen, hiervan
schade ondervinden.’ Leonard Horner in: Reports of Inspectors of Factories, April 30, 1859, pp.
8-9.
[48] ‘Het loon kan op twee manieren worden bepaald: door de duur van de arbeid of door het
product van de arbeid.’ Abrégé élémentaire des principes de l’économie politique, Paris, 1796, p.
32. De schrijver van dit anonieme geschrift is G. Garnier.
[49] ‘Men geeft hem (de spinner) een bepaalde hoeveelheid katoen en na verloop van zekere tijd
moet hij daarvoor een bepaalde hoeveelheid kamgaren of garen van een bepaalde fijnheid teruggeven
en hij krijgt zoveel per pond betaald voor alles, wat hij inlevert. Wanneer de kwaliteit van
zijn werk niet deugt, wordt hij gestraft; levert hij minder in dan het voor een gegeven tijdsverloop
vastgestelde minimum, dan wordt hij ontslagen en vervangen door een bekwamere kracht.’ Ure,
t.a.p., pp. 316, 317.
[50] ‘Wanneer het product door vele handen gaat, waarvan elk paar een deel van de winst krijgt
terwijl alleen het laatste paar het werk doet, staat het loon, dat de arbeidster ontvangt, miserabel
buiten iedere verhouding.’ Children’s Employment Commission, Second Report, p. LXX, nr. 424.
[51] Zelfs de apologetische Watts merkt op: ‘Het zou een grote verbetering van het stelsel van
stukloon zijn wanneer alle arbeiders, die aan hetzelfde werk bezig zijn, partij zouden zijn bij een
contract, waarbij ieder naar zijn bekwaamheid werkt in plaats dat één man er belang bij heeft zijn
kameraden ten eigen voordele af te beulen.’ T.a.p., p. 53. Zie voor de gruwelen van dit systeem:
Children’s Employment Commission, Third Report, p. 66 nr. 22, p. 11 nr. 124, p. XI nrs. 13, 53 en
59, enzovoort.
[51a] Dit natuurlijke resultaat wordt vaak nog op kunstmatige wijze gestimuleerd. In de machinebouw
van Londen bijvoorbeeld is het een gebruikelijke list ‘dat de kapitalist een man met een
buitengewone fysieke kracht en vaardigheid als voorman van een groep arbeiders aanstelt. Hij
geeft hem eens in de drie maanden of in andere termijnen een loontoeslag, waarbij wordt overeengekomen
dat deze man al het mogelijke zal doen om de anderen, die slechts het gewone loon
ontvangen, tot de grootst mogelijke navolging te prikkelen. . . Dit verklaart zonder meer de klachten
van de kapitalisten over de “afremming van activiteit, grotere bekwaamheid en arbeidskracht
(‘stinting the action, superior skill, and working power’) door de vakverenigingen”.’ Dunning,
t.a.p., pp. 22-23. Aangezien de schrijver zelf arbeider is en secretaris van een vakvereniging, zou
men dit overdreven kunnen vinden. Maar zie dan bijvoorbeeld het artikel ‘Labourer’ in de highly
respectable (zeer fatsoenlijke) Cyclopaedia of Agriculture van J. Ch. Morton, waarin deze methode
de pachters als pro-baat middel wordt aanbevolen.
[52] ‘Alle arbeiders, die tegen stukloon werken. . . hebben voordeel bij overschrijding van de
wettelijke grenzen van de arbeidstijd. Deze opmerking over de bereidheid overwerk te verrichten