Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

Wakefield triomfantelijk uit, ‘zal de toevoer van arbeid constant en regelmatig zijn; want, in de
eerste plaats, aangezien geen arbeider in staat is zich grond te verschaffen voordat hij tegen geld
heeft gewerkt, zullen alle immigrerende arbeiders, doordat zij gecombineerd tegen loon werken,
voor hun patroons kapitaal produceren voor het gebruik van nog meer arbeid; in de tweede plaats
zal een ieder, die ophoudt met loonarbeid en grondbezitter wordt, juist door de aankoop van
grond bijdragen in een fonds, dat dient tot overbrenging van nieuwe arbeid naar de
koloniën.’[273] De van staatswege voorgeschreven grondprijs moet natuurlijk ‘voldoende’ zijn,
dat wil zeggen moet zó hoog zijn, ‘dat daardoor wordt verhinderd dat arbeiders onafhankelijke
boeren worden, voordat anderen aanwezig zijn om hun plaats op de markt voor loonarbeid in te
nemen.’[274] Deze ‘voldoende grondprijs’ is niets anders dan een eufemistische omschrijving
van het losgeld, dat de arbeider de kapitalist betaalt voor de toestemming om zich van de arbeidsmarkt
terug te trekken op het platteland. Eerst moet hij voor meneer de kapitalist ‘kapitaal’
verschaffen, opdat deze meer arbeiders kan uitbuiten, en vervolgens moet hij voor een ‘plaatsvervanger’
op de arbeidsmarkt zorgen, die de regering op zijn kosten overzee naar zijn vroegere meneer
de kapitalist transporteert.
Het is zeer typerend dat de Engelse regering deze door de heer Wakefield voor het gebruik in de
koloniale gebieden voorgeschreven methode van ‘oorspronkelijke accumulatie’ jarenlang heeft
gevolgd. Het fiasco was natuurlijk even smadelijk als dat van de Bankwet van Peel. De stroom
van emigranten werd slechts van de Engelse koloniën verlegd naar de Verenigde Staten. Inmiddels
had de ontwikkeling van de kapitalistische productie in Engeland, welke gepaard ging met
een groeiende druk van de regering, het recept van Wakefield overbodig gemaakt. Aan de ene
kant laat de enorme en onafgebroken mensenstroom, die jaar in jaar uit naar Amerika wordt gedreven,
in het oosten van de Verenigde Staten een stagnerende neerslag achter, omdat de emigratiegolf
uit Europa de mensen daar sneller op de arbeidsmarkt werpt dan dat zij naar het westen
van de Verenigde Staten kunnen worden afgevoerd. Aan de andere kant liet de Amerikaanse Burgeroorlog
een kolossale nationale schuld achter en met die schuld belastingdruk, opkomst van
een aller-smerigste geldaristocratie, het wegschenken van een enorm deel van de publieke domeinen
aan speculatiemaatschappijen ter exploitatie van spoorwegen, mijnen enzovoort — kortom
de snelst voorstelbare centralisatie van kapitaal. De grote republiek is dus niet langer het Beloofde
Land voor de emigrerende arbeider. De kapitalistische productie ontwikkelt zich daar met
zevenmijlslaarzen, ofschoon de loonsverlaging en de afhankelijkheid van de arbeider nog lang
niet tot het normale, Europese niveau zijn teruggebracht. Het verkwistend wegschenken van onbebouwde
grond in de koloniale gebieden door de Engelse regering aan aristocraten en kapitalisten,
door Wakefield zelf met luide stem aan de kaak gesteld, heeft vooral in Australië[275] — in
samenwerking met de mensenstroom, die door het goud delven werd aangetrokken en met de
concurrentie van de invoer van Engelse waren, waar zelfs de kleine ambachtsman onder te lijden
had — geleid tot de voortbrenging van een toereikende ‘relatieve arbeidersoverbevolking’, zodat
bijna iedere postbestelling uit Australië de jobstijding brengt van een overvoering van de Australische
arbeidsmarkt en de prostitutie daar op sommige plaatsen even welig tiert als op de Haymarket
in Londen.
Maar hier houden wij ons niet bezig met de toestanden in de koloniën. Wat ons hier slechts interesseert
is het geheim, dat door de economie van de Oude Wereld in de Nieuwe Wereld werd ontdekt
en met luide stem werd verkondigd: de kapitalistische productie- en accumulatiewijze, dus