Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

natuurwet afhankelijk van de kapitalist; in de koloniën moet deze afhankelijkheid door kunstmatige
middelen worden geschapen.[268]
Wat is nu volgens Wakefield het gevolg van deze misstand in de koloniën? Een ‘barbaars systeem
van versnippering’ van producenten en van nationale rijkdom.[269] De versnippering van de productiemiddelen
over talloze, voor zichzelf werkende bezitters vernietigt mét de centralisatie van
het kapitaal iedere basis voor gecombineerde arbeid. Iedere langdurige onderneming, die zich
over jaren uitstrekt en investering van vast kapitaal vereist, stuit bij de uitvoering op hindernissen.
In Europa treuzelt het kapitaal geen moment, want de arbeidersklasse vormt daar een levend
aanhangsel, dat steeds in overvloed aanwezig is en steeds ter beschikking staat. Maar in de koloniale
gebieden! Wakefield vertelt een uiterst smartelijke anekdote. Hij had een gesprek met enkele
kapitalisten uit Canada en uit de staat New York, waar de stroom van emigranten vaak blijft
steken en een bezinksel van ‘overtollige’ arbeiders neerslaat. ‘Ons kapitaal,’ verzucht een der personages
uit het melodrama, ‘ons kapitaal lag klaar voor vele transacties, die een aanzienlijke tijd
nodig hebben voor hun voltooiing. Maar konden wij met dergelijke transacties beginnen met arbeiders
die, wij wisten het, ons spoedig de rug zouden toekeren? Indien wij er zeker van waren
geweest dergelijke immigranten te kunnen vasthouden, zouden wij hen met vreugde direct in
dienst hebben genomen en tegen een hoog loon. Ja, zelfs met de zekerheid dat ze ons weer zouden
verlaten, zouden we ze toch aangenomen hebben, indien wij, al naar gelang de behoeften,
hadden kunnen rekenen op een nieuwe aanvoer.’[270]
Nadat Wakefield hoogdravend de Engelse kapitalistische landbouw met zijn ‘gecombineerde’ arbeid
tegenover de versnipperde Amerikaanse landbouw heeft geplaatst, laat hij per ongeluk ook
de keerzijde van de medaille zien. Hij beschrijft de Amerikaanse volksmassa als welvarend, onafhankelijk,
ondernemend en betrekkelijk beschaafd, terwijl ‘de Engelse landarbeider een miserabele
stakker is, een pauper. . . In welk land buiten Noord-Amerika en enkele nieuwe koloniën
liggen de lonen van de voor landarbeid gebruikte vrije arbeid noemenswaardig boven de prijs van
de meest onontbeerlijke bestaansmiddelen van de arbeider?. . . Zonder twijfel worden de paarden
op de Engelse boerderijen, omdat ze een waardevol bezit vormen, veel beter gevoed dan de Engelse
landarbeider.’[271] Maar never mind (het doet er niet toe), de nationale rijkdom is nu eenmaal
van nature identiek met de volksellende.
Hoe kan men nu het antikapitalistische kankergezwel der koloniën genezen? Wanneer men alle
grond in één klap van volksbezit in particulier bezit zou veranderen, zou men weliswaar de wortels
van het kwaad vernietigen, maar ook — de kolonie. Het is de kunst twee vliegen in één klap
te slaan. Men bepale van overheidswege voor de maagdelijke grond een van de wet van vraag en
aanbod onafhankelijke, kunstmatige prijs, waardoor de immigrant wordt gedwongen een langere
tijd tegen loon te werken totdat hij genoeg geld heeft verdiend om grond te kopen[272] en om een
onafhankelijke boer te worden. Door zo de grond te verkopen tegen een voor de loonarbeider
vrijwel onmogelijk te betalen prijs, door dus dank zij schending van de heilige wet van vraag en
aanbod geld af te persen van het arbeidsloon, krijgt de regering de beschikking over een fonds dat
zij anderzijds kan gebruiken om in dezelfde mate, waarin het fonds groter wordt, arme drommels
uit Europa in de koloniën te importeren en zodoende ervoor te zorgen dat de markt voor loonarbeid
voor de heren kapitalisten altijd ruim is. Onder deze omstandigheden tout sera pour le mieux
dans le meilleur des mondes possibles (alles zal ten beste zijn ingericht in de beste der mogelijke
werelden). Dit is het grote geheim van de ‘systematische kolonisatie’. ‘Volgens dit plan,’ roept