Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

Hodgskin.
[58a] Noot bij de tweede druk. - Dit onderscheid tussen maatschappelijke arbeidsverdeling en
arbeidsverdeling van de manufactuur werd voor de Yankees op praktische wijze geïllustreerd. Een
tijdens de burgeroorlog in Washington nieuw-uitgebroede belasting was een accijns van 6 % op
‘alle industriële producten’. Vraag: wat is een industrieel product? Antwoord van de wetgever:
een ding is geproduceerd ‘when it is made’ (wanneer het is gemaakt) en het is gemaakt wanneer
het klaar is voor de verkoop. Nu één voorbeeld uit talloze. Manufacturen in New York en Philadelphia
hadden vroeger paraplu’s met alle toebehoren ‘gemaakt’. Daar een paraplu echter een
mixtum compositum (samengesteld mengsel) van zeer heterogene bestanddelen is, werden deze
bestanddelen langzamerhand producten van bedrijfstakken, die onafhankelijk van elkaar en op
verschillende plaatsen produceren. Hun deelproducten vinden nu als zelfstandige waren hun weg
naar de paraplu-manufactuur, waar ze alleen nog maar tot een geheel worden samengevoegd. De
Yankees hebben dergelijke artikelen de naam gegeven van assembled articles (vergaarde artikelen),
een naam die deze artikelen vooral verdienden als vergaarplaatsen van belastingen. Op deze
wijze ‘vergaarde’ de paraplu eerst 6 % accijns op de prijs van elk van zijn bestanddelen en bovendien
nog eens 6 % op de totale prijs.
[59] ‘Men kan. . . als algemene regel stellen dat hoe minder het gezag heerst over de arbeidsverdeling
binnen de maatschappij, des te meer de arbeidsverdeling binnen de werkplaats tot ontwikkeling
komt en des te meer zij wordt onderworpen aan het gezag van een enkel persoon. Dus met
betrekking tot de arbeidsverdeling staan het gezag in de werkplaats en het gezag in de maatschappij
in een omgekeerd evenredige verhouding tot elkaar.’ Karl Marx, Misère de la Philosophie,
pp. 130-131.
[60] Lieutenant Colonel Mark Wilks, Historical Sketches of the South of India, London, 1810-17,
deel I, pp. 118-120. Een goed overzicht van de verschillende vormen van de Indische gemeenschappen
vindt men bij George Campbell, Modern India, London, 1852.
[61] ‘Onder deze eenvoudige vorm. . . hebben de bewoners van het land sinds onheugelijke tijden
geleefd. De grenzen van de dorpen werden zelden gewijzigd; en ofschoon de dorpen zelf soms
schade ondervonden — en zelfs verlaten werden — door oorlog, hongersnood en ziekte, bleven
dezelfde naam, dezelfde grenzen, dezelfde belangen, ja, zelfs dezelfde families eeuwenlang bestaan.
De bewoners trekken zich niets aan van verval en verdeling van koninkrijken; zolang het
dorp als geheel bleef bestaan bekommeren zij zich er niet om welke macht wordt overgedragen of
welke soeverein de macht krijgt; de interne economie wordt er niet door aangetast.’ Thomas
Stamford Raffles, oud-gouverneur van Java, The History of Java, London, 1817, deel I, p. 285.
[62] ‘Het is niet voldoende dat het voor de splitsing van de ambachten noodzakelijke kapitaal
(bedoeld wordt de daarvoor noodzakelijke productie- en bestaansmiddelen -M.) in de samenleving
aanwezig is; het is bovendien noodzakelijk dat het in voldoend grote hoeveelheden bij de
ondernemers is geaccumuleerd, opdat zij in staat zijn op grote schaal arbeid aan te wenden. . .
Hoe meer de verdeling toeneemt, des te groter het kapitaal voor werktuigen, grondstoffen, enzovoort
moet zijn om hetzelfde aantal arbeiders voortdurend aan het werk te houden.’ H. Fr. Storch,
Cours d’économie Politique, Paris, deel I, pp. 250-51. ‘De concentratie van productiemiddelen en
de arbeidsverdeling zijn evenmin van elkaar te scheiden als in het politieke vlak de openbare
macht van de verdeling der particuliere belangen.’ Karl Marx, Misère de la Philosophie, p. 314.
[63] Dugald Stewart noemt de manufactuurarbeiders ‘levende automaten. . . die voor deelbewerkingen
worden gebruikt’. T.a.p., p. 318.
[64] Bij de koraaldieren vormt elke individuele eenheid in feite de maag van de gehele groep.