Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

hier geheel en al samen met de differentiatie van een ambachtelijke bezigheid in haar verschillende
deelbewerkingen. Samengesteld of enkelvoudig, de bezigheid blijft handwerk en dus afhankelijk
van kracht, bekwaamheid, snelheid en zekerheid van de afzonderlijke arbeider bij het hanteren
van zijn werktuigen. Het ambacht blijft de basis. Deze enge technische basis sluit een werkelijk
wetenschappelijke analyse van het productieproces uit, aangezien ieder deelproces, dat door
het product moet worden doorlopen, uitvoerbaar moet zijn als deelarbeid van de ambachtsman.
Juist omdat de vaardigheid als ambachtsman de grondslag blijft van het productieproces, krijgt
iedere arbeider een bijzondere deelfunctie toegewezen en wordt zijn arbeidskracht voor de rest
van zijn leven omgezet in een orgaan van deze deelfunctie. Ten slotte is deze arbeidsverdeling
een bijzonder soort coöperatie en vloeien vele van haar voordelen niet voort uit deze bijzondere
vorm van coöperatie, maar uit de algemene aard van de coöperatie.
2. De deelarbeider en zijn werktuig
Wanneer we nader op de bijzonderheden ingaan, is het in de eerste plaats duidelijk dat een arbeider,
die zijn leven lang één en dezelfde bewerking verricht, zijn gehele lichaam verandert in een
automatisch, eenzijdig gericht orgaan van die bewerking en voor die bewerking dus minder tijd
nodig heeft dan de ambachtsman, die een hele reeks bewerkingen afwisselend uitvoert. De gecombineerde
totaalarbeider, die het levende mechanisme van de manufactuur vormt, bestaat echter
alleen maar uit dergelijke eenzijdige deelarbeiders. Vergeleken met het zelfstandige ambacht
wordt dus méér in minder tijd geproduceerd, wordt de arbeidsproductiviteit dus vergroot.[27]
Bovendien wordt de methode van de deelarbeid geperfectioneerd nadat deze zelfstandigheid heeft
verworven als de bijzondere functie van een persoon. De voortdurende herhaling van dezelfde,
beperkte handeling en de concentratie van de aandacht op dit beperkte gebied leren de arbeider
door ervaring het gewenste nuttige effect met de geringste krachtsinspanning te verkrijgen. En
aangezien altijd verschillende generaties arbeiders in dezelfde tijd leven en in dezelfde manufacturen
samenwerken, worden de op deze wijze verkregen technische kunstgrepen spoedig ingeburgerd,
geaccumuleerd en overgedragen.[28]
De manufactuur brengt in feite de virtuositeit van de deelarbeider voort doordat zij de differentiatie
van de vakken, die zij in de maatschappij aantrof, binnen de werkplaats reproduceert en op
systematische wijze tot het uiterste doorvoert. Anderzijds komt de omzetting van de deelarbeid in
de levensroeping van een mens overeen met de neiging in vroegere gemeenschappen om de beroepen
erfelijk te maken, hen tot kasten te verstenen of — indien door bepaalde historische
voorwaarden een zekere individuele verscheidenheid is ontstaan die met het kastensysteem in
strijd is — tot gilden te verstarren. Kasten en gilden vloeien uit dezelfde natuurwet voort als die,
welke de indeling van planten en dieren in soorten en subsoorten regelt, alleen met de uitzondering
dat in een bepaald ontwikkelingsstadium de erfelijkheid van de kasten of de exclusiviteit van
de gilden wordt gedecreteerd als een maatschappelijke wet.[29] ‘De mousseline van Dakka is in
fijnheid, de katoen en andere producten van Koromandel in pracht en duurzaamheid van kleur
nimmer overtroffen. En toch worden zij geproduceerd zonder kapitaal, zonder machines, zonder
arbeidsverdeling en zonder één van de andere middelen die de fabricage in Europa zo vele voordelen
bieden. De wever is een geïsoleerd persoon, die het weefsel vervaardigt op bestelling van
een klant en met behulp van een weefstoel van de meest eenvoudige constructie, gewoonlijk
slechts bestaande uit op primitieve wijze aan elkaar bevestigde stukken hout. Hij beschikt zelfs
niet over een apparaat om de ketting op te rollen, waardoor de weefstoel in zijn volle lengte over-