Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

. . .Ja, zijn borst
Zo zegt mijn stuk [152]
[Noot van de vertaler: Uit Shakespeare’s De Koopman van Venetië, in de vertaling van Burgersdijk.]
Dit zich op Shylocks wijze vastklampen aan de letter van de wet van 1844 voor zover het de kinderarbeid
betrof was alleen maar een middel om open rebellie te voeren tegen dezelfde wet, voor
zover deze de arbeid van ‘jongere personen en vrouwen’ regelt. Men herinnert zich dat de afschaffing
van het ‘ergerlijke system of relays’ het voornaamste doel en inhoud van die wet vormt.
De fabrikanten vingen hun rebellie aan met de eenvoudige verklaring dat de paragrafen van de
wet van 1844, volgens welke het willekeurige vruchtgebruik van jongere personen en vrouwen in
willekeurig kortere perioden van de 15-urige fabrieksdag verboden was, ‘betrekkelijk onschadelijk
(comparatively harmless) was gebleven zolang de arbeidstijd beperkt bleef tot 12 uur. Onder
de 10-urenwet zouden deze bepalingen een ondragelijk ongemak (hardship) vormen.’[153] Zij
gaven daarom de inspecteurs op de meest koele wijze te kennen dat zij zich niet aan de letter van
de wet zouden storen en dat zij het oude systeem eigenmachtig weer zouden invoeren.[154] Het
zou allemaal in het belang zijn van de misleide arbeiders zelf, ‘om hun hogere lonen te kunnen
betalen’. ‘Het was het enig mogelijke plan om onder de 10-urenwet de industriële suprematie van
Groot-Brittannië te handhaven.’[155] ‘Het moge moeilijk zijn om onder het system of relays onregelmatigheden
te ontdekken, maar wat zou dat (what of that)? Moet het grote industriële belang
van dit land als een ondergeschikt belang worden behandeld ten einde de fabrieksinspecteurs een
beetje meer moeite (some little trouble) te besparen?’[156]
Natuurlijk hielpen al deze uitvluchten niet. De fabrieksinspecteurs brachten de zaak voor de rechter.
Maar al spoedig werd de Minister van Binnenlandse Zaken, Sir George Grey, door de fabrikanten
met zulk een lawine van petities overstroomd, dat hij in een rondschrijven van 5 augustus
1848 de inspecteurs opdracht gaf ‘in het algemeen niet tot vervolging over te gaan wegens strijd
met de letter van de wet, zolang niet gebleken is dat het system of relays werd misbruikt om jongere
personen en vrouwen langer dan 10 uur te laten werken’. Hierop stond de fabrieksinspecteur
J. Stuart het zogenaamde aflossingssysteem toe gedurende de 15-urige periode in geheel Schotland,
waar dit systeem weldra weer op oude wijze tot bloei kwam. De Engelse fabrieksinspecteurs
verklaarden daarentegen dat de minister geen dictatoriale macht bezat om de wet buiten
werking te stellen en zij zetten hun gerechtelijke procedure tegen de pro-slavery rebellen voort.
Maar wat had het voor zin gerechtelijke vervolging in te stellen wanneer de rechtbanken, de
county magistrates[157] toch tot vrijspraak kwamen? In deze rechtbanken zaten de heren fabrikanten
als rechters over zichzelf. Een voorbeeld. Een zekere Eskrigge, katoenspinner van de firma
Kershaw, Leese & Co., had de fabrieksinspecteur van zijn district een schema voorgelegd van
een system of relays, dat voor zijn fabriek bedoeld was. Het werd afgewezen en Eskrigge gedroeg
zich aanvankelijk rustig. Enige maanden later stond iemand anders, een zekere Robinson (zoal
niet de Vrijdag, dan in ieder geval familie van Eskrigge) voor de rechters van Stockport op beschuldiging
van invoering van een systeem, dat identiek was met het door Eskrigge bedachte system
of relays. Er hadden vier rechters zitting, waaronder drie katoenspinners met de onvermijdelijke
Eskrigge aan het hoofd. Eskrigge sprak Robinson vrij en verklaarde dat wat Robinson
mocht, ook Eskrigge was toegestaan. Zich baserende op zijn eigen rechterlijke uitspraak voerde