Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

kwantiteit van zijn arbeid. Natuurlijk zal hij in 1 uur meer katoenwaarde, enzovoort, op het garen
overdragen dan in een 1 / 2 uur, maar alleen omdat hij in 1 uur meer katoen verspint dan in een 1 / 2
uur. U ziet dus dat uw bewering, volgens welke de arbeider in het voorlaatste uur de waarde van
zijn arbeidsloon en in het laatste uur de zuivere winst voortbrengt, slechts hierop neerkomt dat in
het garenproduct van 2 uur van zijn arbeidsdag — onverschillig of het de eerste twee of de laatste
twee uur zijn — 11 1 / 2 arbeidsuren zijn belichaamd, precies zoveel uren als zijn gehele arbeids-
dag telt. En de bewering, volgens welke hij in de eerste 5 3 / 4 uur zijn arbeidsloon en in de laatste
5 3 / 4 uur uw zuivere winst voortbrengt, betekent niets anders dan dat u de eerste 5 3 / 4 uur wel en
de laatste 5 3 / 4 uur niet betaalt. Om in uw jargon te blijven spreek ik over betaling van de arbeid
in plaats van de arbeidskracht. Indien u nu, mijne heren, de verhouding nagaat van de arbeidstijd
die u betaalt tot de arbeidstijd die u niet betaalt, dan zult u vinden dat dit een verhouding is van
een halve dag tot een halve dag, dus 100 %, hetgeen toch wel een aardig percentage genoemd
mag worden. Het is dan ook niet aan de geringste twijfel onderhevig dat, wanneer gij uw arbei-
ders 13 uur in plaats van 11 1 / 2 uur afjakkert en wanneer u — hetgeen u zo goed ligt — de extra
1 1 / 2 uur beschouwt als loutere meerarbeid, deze meerarbeid dan zal groeien van 5 3 / 4 tot 7 1 / 4 uur
en de meerwaardevoet dus zal toenemen van 100 % tot 126 2 / 23 %. Daarentegen beschikt u over
een te grote dosis optimisme indien u hoopt dat door deze toevoeging van 1 1 / 2 uur de meerwaar-
devoet zal stijgen van 100 % tot 200 % en zelfs boven de 200 %, dat wil zeggen zich ‘meer dan
verdubbelt’. Aan de andere kant — het menselijk hart is een wonderlijk ding, vooral als de mens
zijn hart in zijn portemonnee draagt — zijt gij op hol geslagen pessimisten wanneer u bevreesd
bent dat door een inkrimping van de arbeidsdag van 11 1 / 2 tot 10 uur uw gehele zuivere winst er
bij in zou schieten. Om de drommel niet. Indien alle andere omstandigheden gelijk blijven zal in
dit geval de meerarbeid afnemen van 5 3 / 4 tot 4 3 / 4 uur, hetgeen nog altijd een zeer aanzienlijke
meerwaardevoet oplevert, namelijk 82 14 / 23 %. Het noodlottige ‘laatste uur’ echter, waarover u
meer fabels verteld heeft dan de chiliasten over de ondergang van de wereld, is all bosh (allemaal
onzin). Het verlies van dit ‘laatste uur’ zou u evenmin de ‘zuivere winst’ kosten als het aan de
jongens en meisjes, die u in dienst hebt, de ‘zuiverheid van hun ziel’ zou kosten.[32a]
Wanneer eenmaal werkelijk uw ‘laatste uur’ slaat, denk dan aan de professor van Oxford. En nu:
ik hoop u nog dikwijls te ontmoeten in een betere wereld. Addio. . .![33]
Het trompetgeschal, dat Senior bij zijn ontdekking van het ‘laatste uur’ aanhief, werd op 15 april
1848 in een polemiek tegen de 10-urenwet in The Economist (London) opnieuw ten gehore gebracht
door James Wilson, één der opperhoofden onder de economische mandarijnen.