Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

van het Engelse landbouwproletariaat — sinds de onderdrukking van de gewelddadige demonstraties
na 1830 en vooral sinds de invoering van de nieuwe armenwet geheel en al gebroken —
in de jaren zestig weer opkomt en in 1872 tenslotte aan een nieuw tijdperk begint. Ik kom hierop
in het tweede deel terug, evenals op de sinds 1872 verschenen Blauwboeken over de toestanden
onder de Engelse landarbeiders).
[87] Reynolds’ Newspaper, [21.] januari 1866. Iedere week brengt dit weekblad onder sensationele
koppen als ‘Fearful and Fatal Accidents’ (vreselijke dodelijke ongelukken), ‘Appalling Tragedies’
(verschrikkelijke rampen), enzovoort een hele lijst nieuwe spoorwegrampen. Een arbeider
aan de lijn North Stafford schrijft hierover: ‘Iedereen kent de gevolgen wanneer de aandacht van
machinist en stoker een ogenblik verslapt. En hoe kan het ook anders bij een mateloze verlenging
van de arbeid onder de slechtste weersomstandigheden en zonder pauze of rust? Laten we het
volgende, dat dagelijks voorkomt, als voorbeeld nemen. Afgelopen maandag begon een stoker
zeer vroeg in de ochtend aan zijn dagtaak. Hij beëindigde deze na 14 uur en 50 minuten. Voordat
hij ook nog maar tijd had een kop thee te drinken, werd hij weer opnieuw opgeroepen. Hij moest
op deze wijze 29 uur en 15 minuten aan één stuk doorploeteren. De rest van zijn werkweek zag er
als volgt uit: woensdag 15 uur, donderdag 15 uur en 35 minuten, vrijdag 14 1 / 2 uur, zaterdag 14
uur en 10 minuten; totaal voor de hele week: 88 uur en 40 minuten. En stelt u zich nu eens zijn
verbazing voor toen hij slechts voor 6 arbeidsdagen betaald kreeg. De man was een nieuweling
en hij vroeg wat onder een werkdag werd verstaan. Het antwoord: 13 uur, dus 78 uur per week.
Maar hoe zat het dan met de betaling van de resterende 10 uur en 40 minuten? Na lang twisten
kreeg hij een vergoeding van 10d.’ Reynolds’ Newspaper, 4 februari 1866.
[88] Vergelijk F. Engels, t.a.p., pp. 253, 254.
[89] Dr. Letheby, arts bij de Board of Health (Gezondheidsraad), verklaarde destijds: ‘Voor volwassenen
bedraagt het minimum aan lucht in een slaapkamer 300 en in een huiskamer 500 kubieke
voet.’ Dr. Richardson, eerste geneesheer van een ziekenhuis in Londen: ‘Naaisters van iedere
soort, modistes, kleermaaksters en gewone naaisters, worden door drie plagen gekweld: overmatige
arbeid, gebrek aan lucht en gebrek aan voedsel of slechte spijsvertering. In het algemeen
is dit soort arbeid onder alle omstandigheden geschikter voor vrouwen dan voor mannen. Maar de
ramp van dit bedrijf is dat het, vooral in de hoofdstad, wordt gemonopoliseerd door ongeveer 26
kapitalisten, die door machtsmiddelen, welke uit het kapitaal voortvloeien (‘that spring from capital’),
op de arbeid besparen (force economy out of ‘labour’ hiermee bedoelt hij: kosten besparen
door verspilling van arbeidskracht -M.). Deze macht wordt door de gehele categorie van deze arbeidsters
ondervonden. Wanneer een kleermaakster er in slaagt een kleine klantenkring op te
bouwen, wordt zij door de concurrentie gedwongen zich thuis dood te werken om in haar onderhoud
te voorzien en deze overmatige inspanning moet zij noodzakelijkerwijs aan haar helpsters
opleggen. Indien haar zaak zich niet kan handhaven of wanneer zij zich niet zelfstandig kan vestigen,
gaat ze ergens werken waar de arbeid weliswaar niet korter, maar de betaling in ieder geval
verzekerd is. Op deze wijze wordt zij louter een slavin, heen en weer geslingerd door de golven
van de samenleving: nu eens thuis, in een kleine kamer, bijna of geheel omkomend van de honger;
dan weer van iedere 24 uur 15, 16, zelfs 18 uur in dienst in een nauwelijks te verdragen atmosfeer
en met voedsel dat, zelfs als het goed voedsel is, door gebrek aan zuivere lucht niet kan
worden verteerd. Van deze offers bestaat de tering, welke niets anders is dan een ziekte van de
lucht.’ Dr. Richardson, ‘Work and Overwork’, artikel in de Social Science Review van 18 juli
1863.
[90] Morning Star van 23 juni 1863. De Times maakte van de gelegenheid gebruik om de Ameri-