Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

slechts de mogelijkheid) van een crisis met zich mee. Voor de realisatie van deze mogelijkheid is
een hele reeks van verhoudingen nodig, welke op het niveau van de eenvoudige warencirculatie
nog helemaal niet bestaan.[73]
Als instrument, via hetwelk de warencirculatie wordt bewerkstelligd, krijgt het geld de functie
van circulatiemiddel.
b. De omloop van het geld
De vormverandering W — G — W, waarin de stofwisseling van de arbeidsproducten zich voltrekt,
eist dat een bepaalde waarde als waar het beginpunt vormt van het proces en als waar weer
tot hetzelfde punt terugkeert. Deze beweging van de waren is dus een kringloop. Aan de andere
kant wordt door deze vorm de kringloop van het geld onmogelijk. De warencirculatie leidt er toe
dat het geld voortdurend van zijn beginpunt wordt verwijderd en er niet terugkeert. Zolang de
verkoper de veranderde gedaante van zijn waar (het geld) vasthoudt, bevindt de waar zich in het
stadium van de eerste metamorfose, heeft zij slechts de eerste helft van haar circulatie doorlopen.
Wanneer het proces — verkopen om te kopen — is voltooid, is ook het geld weer uit handen van
de oorspronkelijke bezitter verdwenen. Indien de linnenwever, nadat hij de bijbel heeft gekocht,
opnieuw linnen verkoopt, ontvangt hij weliswaar ook weer geld, maar het geld komt niet bij hem
terug door de circulatie van de eerste 20 el linnen; door de circulatie van die 20 el linnen is het
geld juist uit handen van de wever bij de bijbelverkoper terecht gekomen. Het geld keert slechts
terug door vernieuwing of herhaling van hetzelfde circulatieproces met nieuwe waren en hier zal
men weer hetzelfde resultaat krijgen als de eerste keer. De door de warencirculatie aan het geld
rechtstreeks gegeven bewegingsvorm is dus de voortdurende verwijdering van het geld van zijn
beginpunt, de loop van het geld uit de handen van de ene warenbezitter in die van de andere: zijn
omloop (in het Engels currency, in het Frans cours de la monnaie).
De omloop van het geld is een voortdurende, eentonige herhaling van hetzelfde proces. De waar
bevindt zich steeds aan de zijde van de verkoper, het geld — als middel van de koop — aan de
zijde van de koper. Het geld functioneert als koopmiddel doordat het de prijs van de waar realiseert.
Bij de realisatie transporteert het geld de waar van de verkoper naar de koper; hierbij gaat
het geld zelf van de koper naar de verkoper om hetzelfde proces met een andere waar te herhalen.
Dat deze eenzijdige vorm van de geldbeweging voortvloeit uit de dubbele vorm van de beweging
van de waren, blijft verborgen. De aard van de warencirculatie zelf wekt de schijn van het tegendeel.
De eerste metamorfose van de waar is niet slechts zichtbaar als beweging van het geld, maar
als haar eigen beweging; haar tweede metamorfose is echter alleen maar als beweging van het
geld zichtbaar. In de eerste helft van de circulatie verwisselen waar en geld van plaats. Hierdoor
verplaatst haar gebruiksgedaante zich tevens uit de sfeer van de circulatie in die van de
consumptie.[74] Haar waardegedaante of geldlarve treedt hiervoor in de plaats. De waar doorloopt
de tweede helft van de circulatie niet meer in haar eigen, natuurlijke lichaamsvorm, maar
verkleedt als goud. De continuïteit van de beweging komt daardoor geheel op de geldzijde te
steunen en dezelfde beweging, die voor de waar twee tegengestelde processen omvat, houdt als
eigen beweging van het geld voortdurend hetzelfde proces in: zijn verwisseling van plaats met
steeds andere waren. Het resultaat van de circulatie van de waren, vervanging van de ene waar
door de andere, lijkt dus niet tot stand te zijn gekomen door haar eigen vormverandering, maar
door de functie van het geld als circulatiemiddel: het geld verplaatst de op zichzelf passieve wa-