Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

die gebruikt werd bij de productie van het zilver, waartegen het laken werd geruild.’ [S. Bailey,]
A Critical Dissertation on the Nature etc. of Value, pp. 50-51.
[22] ‘Wanneer men arbeid een waar noemt, is het niet als een waar die eerst wordt geproduceerd
voor de ruil en daarna naar de markt wordt gebracht, waar die waar — overeenkomstig de respectievelijke
hoeveelheden die op dat ogenblik op de markt aanwezig zijn — tegen andere waren
moet worden geruild. Arbeid wordt gecreëerd op het moment dat hij op de markt wordt gebracht,
nog sterker: arbeid wordt op de markt gebracht voordat deze wordt gecreëerd.’ Observations on
certain Verbal Disputes etc., pp. 75-76.
[23] ‘Indien men arbeid beschouwt als een waar en kapitaal, het product van arbeid, als een andere
waar, dan zou - wanneer de waarden van die twee waren door gelijke hoeveelheden arbeid
zouden worden bepaald - een bepaalde hoeveelheid arbeid. . . geruild worden tegen die hoeveelheid
kapitaal, die door dezelfde hoeveelheid arbeid zou zijn geproduceerd; vroegere arbeid. . .
zou worden geruild tegen dezelfde hoeveelheid als tegenwoordige arbeid. Maar de waarde van
arbeid wordt, vergeleken met andere waren,. . . niet bepaald door gelijke hoeveelheden arbeid.’ E.
G. Wakefield in zijn uitgave van de Wealth of Nations van Adam Smith, London, 1835, deel I, pp.
230, 231, noot.
[24] ‘Men heeft moeten overeenkomen (een nieuwe versie van het contrat social -M.) dat telkens
wanneer hij verrichte arbeid ruilt tegen te verrichten arbeid, de laatste (de kapitalist) een hogere
waarde zal ontvangen dan de eerste (de arbeider).’ Sismondi, De la Richesse commerciale, Genève,
1803, deel I, p. 37.
[25] ‘Arbeid, de enige maatstaf van waarde. . . de schepper van alle rijkdom, geen koopwaar.’ Th.
Hodgskin, t.a.p., p. 186.
[26] Wanneer men echter dergelijke uitdrukkingen louter als licentia poetica (dichterlijke vrijheid)
beschouwt, laat men zien niet in staat te zijn te analyseren. Proudhon zegt: ‘Men schrijft de
arbeid waarde toe, niet in de hoedanigheid van waar zelf, maar met betrekking tot de waarden,
die men er potentieel in opgesloten acht. De waarde van de arbeid is een beeldspraak, enzovoort.’
Hiertegen schreef ik: ‘In de waar arbeid — die van een vreselijke realiteit is — ziet hij slechts
een grammaticale ellips. Dus de gehele bestaande samenleving, die gebaseerd is op de waar arbeid,
is voortaan gebaseerd op een poëtische vrijheid, op een beeldspraak. Wanneer de samenleving
“alle ongerieven wil verwijderen” die haar plagen welnu, laat haar de onwelluidende termen
verwijderen, laat zij de taal veranderen, waarvoor zij zich slechts tot de Académie hoeft te wenden
met het verzoek een nieuwe uitgave van het woordenboek te verzorgen.’ K. Marx, Misère de
la Philosophie, pp. 34-35. Het is natuurlijk nog handiger om onder waarde niets te verstaan. Men
kan dan zonder verdere omhaal alles onder deze categorie brengen. Dat doet bijvoorbeeld J. B.
Say. Wat is waarde? Antwoord: ‘Wat een ding waard is.’ En waarom bezit ‘de bewerking van de
grond. . . een waarde? Omdat men er een prijs voor betaalt.’ Waarde is dus wat een ding waard is
en de grond bezit een ‘waarde’ omdat men zijn waarde ‘in geld uitdrukt’. Het is in ieder geval een
zeer eenvoudige methode om het hoe en het waarom der dingen te verklaren.
[27] Vergelijk: Zur Kritik der politischen Oekonomie, p. 40. Daar kondigde ik aan dat bij de uiteenzettingen
over het kapitaal een oplossing zou worden gegeven voor het volgende probleem:
‘Hoe verklaart men dat de productie, uitsluitend gebaseerd op de door de arbeidstijd bepaalde
ruilwaarde, tot gevolg heeft dat de ruilwaarde van de arbeid kleiner is dan de ruilwaarde van zijn
product?’
[28] De Morning Star, een vrijhandelsorgaan uit Londen, waarvan de naïveteit grenst aan onnozelheid,
verklaarde tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog steeds weer opnieuw met alle morele