Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

teld moesten de leiders der industrie, die zichzelf hadden benoemd, hiertoe besluiten, op sommige
plaatsen mét, op andere plaatsen zonder een loonsverlaging van 5 %.
[208] ‘De verhouding tussen patroons en arbeiders in de flint- en flessenglasblazerijen is er één
van chronische staking.’ Vandaar de opkomst van de fabricage van geperst glas, waarbij de belangrijkste
bewerkingen door machines worden verricht. Een firma bij Newcastle, die vroeger
jaarlijks 350.000 pond geblazen glas produceerde, produceert nu in plaats hiervan 3.000.500
pond geperst glas. Children’s Employment Commission, Fourth Report, 1865, pp. 262-263.
[209] Gaskell, The Manufacturing Population of England, London, 1833, pp. 11, 12.
[210] Ten gevolge van stakingen in zijn eigen machinefabriek vond de heer Fairbairn enkele zeer
belangrijke toepassingen van machines in de machinebouw uit.
[211] Ure, t.a.p., pp. 367-370.
[212] Ure, t.a.p., pp. 368, 7, 370, 280, 321, 281, 475.
[213] Ricardo was oorspronkelijk dezelfde mening toegedaan, maar met de hem typerende wetenschappelijke
onbevangenheid en waarheidsliefde herriep hij later uitdrukkelijk deze mening.
Ricardo, t.a.p., hoofdstuk XXXI, ‘On Machinery’.
[214] Nota bene: dit voorbeeld is geheel in overeenstemming met de voorbeelden, welke door
bovengenoemde economen worden gegeven.
[215] In antwoord op de flauwiteiten van een J. B. Say schrijft een volgeling van Ricardo: ‘Bij
een tot ontwikkeling gekomen arbeidsverdeling is de bekwaamheid van de arbeider slechts te gebruiken
in de bijzondere tak van arbeid, waar deze bekwaamheid werd verworven; de arbeider
zelf is een soort machine. Het helpt dus geen zier wanneer men elkaar als papagaaien napraat en
zegt dat de dingen de neiging bezitten hun evenwicht te vinden. We moeten om ons heen kijken
en zien dat de dingen gedurende lange tijd hun evenwicht niet kunnen vinden en dat, wanneer zij
het evenwicht hebben gevonden, dit evenwicht op een lager niveau staat dan bij de aanvang van
het proces.’ An Inquiry into those Principles respecting the Nature of Demand etc., London,
1821, p. 72.
[216] Een virtuoos in dit aanmatigende cretinisme is onder andere MacCulloch. ‘Wanneer het
voordelig is’, zo schrijft hij met de geaffecteerde naïviteit van een kind van acht jaar, ‘de bekwaamheid
van de arbeider meer en meer te ontwikkelen, zodat hij een steeds grotere hoeveelheid
waren met dezelfde of kleinere hoeveelheid arbeid kan produceren, dan moet het ook voordelig
zijn dat hij zulk een machine kan gebruiken, welke hem op de meest effectieve wijze helpt
bij het bereiken van dit resultaat.’ MacCulloch, Principles of Political Economy, London, 1830,
p. 182.
[216a] ‘De uitvinder van de spinmachine heeft Indië geruïneerd, hetgeen ons echter weinig beroert.’
A. Thiers, De la propriété, Paris, 1848, p. 275. De heer Thiers verwart spinmachine met
mechanisch weefgetouw, ‘hetgeen ons echter weinig beroert’.
[217] Volgens de volkstelling van 1861 (tweede deel, London, 1863) bedroeg het aantal personen,
dat in de kolenmijnen van Engeland en Wales werkzaam was, 246.613, waarvan 73.545 beneden
en 173.067 boven de 20 jaar. Tot de eerste categorie behoren 835 personen in de leeftijd van 5 tot
10 jaar, 30.701 personen in de leeftijd van 10 tot 15 jaar en 42.010 personen in de leeftijd van 15
tot 19 jaar. Het aantal personen, werkzaam in de ijzer-, koper-, lood-, tin- en alle overige mijnen,
bedroeg 319.222.
[218] In 1861 waren in Engeland en Wales bij de vervaardiging van machines 60.807 personen
werkzaam, inclusief fabrikanten, kantoorpersoneel, enzovoort, evenals tussenpersonen en handelsreizigers.
Dit cijfer omvat daarentegen niet de producenten van de kleinere machines (naai-