Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

van China werd in de raad der Mongolen voorgesteld de inwoners uit te roeien en hun grond te
veranderen in weidegronden. Dit voorstel werd door de landheren van de Schotse Hooglanden in
hun eigen land tegen hun eigen landgenoten uitgevoerd.’ George Ensor, An Inquiry concerning
the Population of Nations, London, 1818, pp. 215-216.
[218] Toen de tegenwoordige hertogin van Sutherland mrs. Beecher Stowe, de schrijfster van De
Negerhut van Oom Tom met grote praal in Londen ontving om haar sympathie voor de negerslaven
in de Amerikaanse republiek tentoon te spreiden - hetgeen zij met de andere aristocratische
dames wel zo wijs was tijdens de Burgeroorlog, toen ieder ‘adellijk’ Engels hart klopte voor de
slavenhouders, na te laten - zette ik in de New York Tribune de situatie van de slaven in Sutherland
uiteen. (Carey heeft hiervan stukken gebruikt voor zijn The Slave Trade, London, 1853, pp.
202-203.) Mijn artikel werd in een Schots blad overgenomen en deed een aardige polemiek ontstaan
tussen de redactie van dit blad en de sycofanten van Sutherland.
[219] Interessante bijzonderheden over deze vishandel vindt men in: David Urquhart, Portfolio,
New Series. - In zijn hierboven geciteerd nagelaten werk beschrijft Nassau W. Senior ‘de gang
van zaken in Sutherlandshire als één der meest weldadige vrijmakingen (clearings) sinds mensenheugenis’.
T.a.p p. 282.
[219a] In de deer-forests (wildparken) van Schotland vindt men geen enkele boom. Men verdrijft
de schapen uit en de herten naar de kale bergen en dan noemt men dit een deer-forest. Dus helemaal
geen boscultuur!
[220] Robert Somers, Letters from the Highlands, or the Famine of 1847, London, 1848, pp. 12-
28 passim. Deze brieven verschenen oorspronkelijk in de Times. De Engelse economen verklaarden
de hongersnood van 1847 onder de Kelten natuurlijk als gevolg van hun overbevolking. In
ieder geval ‘drukten’ de bewoners op hun voedingsmiddelen. — De clearing of estates (vrijmaking
van de landgoederen) of, zoals dit in Duitsland wordt genoemd, Bauernlegen, kwam daar
vooral na de Dertigjarige Oorlog voor en veroorzaakte nog in 1790 in Keursaksen boerenopstanden.
De opstanden woedden voornamelijk in Oost-Duitsland. In de meeste provincies van Pruisen
was Frederik II de eerste die de boeren eigendomsrechten verzekerde. Na de verovering van Silezië
dwong hij de grondbezitters de woningen, schuren, enzovoort, weer te herbouwen en de boerderijen
te voorzien van vee en werktuigen. Hij had soldaten voor zijn leger nodig en belastingplichtigen
voor zijn staatskas. Welk een aangenaam leven de boeren overigens onder het financiële
systeem van Frederik en onder zijn regeringsmengelmoes van despotisme, bureaucratie en feodalisme
leidden, kan men opmaken uit het volgende citaat van zijn bewonderaar Mirabeau: ‘Het
vlas vormt in Noord-Duitsland dus één van de belangrijkste rijkdommen van de boer. Jammer
genoeg voor het mensdom is het slechts een hulpmiddel tegen de nood en geen middel voor de
welvaart. De directe belastingen, de herendiensten, de dienstbaarheden van allerlei aard richten
de Duitse boer te gronde, die bovendien indirecte belastingen betaalt voor alles wat hij koopt. . .
en tot overmaat van ramp mag hij zijn producten niet verkopen waar en zoals hij dat wenst; hetgeen
hij nodig heeft mag hij niet kopen bij de kooplieden, die het hem tegen de laagste prijs kunnen
leveren. Al deze oorzaken ruineren hem ongemerkt en hij is niet in staat de directe belastingen
op de vervaldatum te betalen zonder te spinnen; de spinnerij is voor hem een uitkomst, waarbij
hij zijn vrouw, zijn kinderen, zijn personeel en zichzelf nuttig kan bezighouden: maar welk
een moeizaam leven, zelfs met al die hulp! ‘s Zomers werkt hij als een dwangarbeider bij het
ploegen en het oogsten; hij gaat om 9 uur naar bed en staat om 2 uur op ten einde zijn taak te
kunnen volbrengen. ‘s Winters zou hij eigenlijk langer moeten rusten om zijn krachten te herstellen,
maar hij heeft gebrek aan graan voor brood en voor het zaaien wanneer hij alles zou verkopen
om zijn belastingen te betalen. Hij moet dus spinnen om dit tekort aan te vullen. . . en wel