Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

steeds weer van de ene hand in de andere overgaat. We zouden kunnen zeggen dat zijn functioneel
bestaan het materieel bestaan absorbeert. Als een verdwijnende en geobjectiveerde weerspiegeling
van de warenprijs doet het nog slechts dienst als symbool van zichzelf en kan het derhalve
ook door symbolen worden vervangen.[85] Het symbool van het geld heeft slechts een eigen
objectief-maatschappelijke geldigheid nodig, welke door het papiersymbool dank zij de gedwongen
koers wordt verkregen. Alleen binnen de circulatiesfeer, die beperkt wordt door de
grenzen van de gemeenschap, is deze staatsdwang van kracht; het is dan ook slechts binnen deze
grenzen dat het geld volledig in zijn functie van circulatiemiddel of munt opgaat en het papiergeld
dus een van zijn metaalsubstantie uiterlijk gescheiden en louter functioneel bestaan kan verwerven.
3. Geld
De waar, die als waardemeter en derhalve ook, in eigen persoon of door plaatsvervangers, als circulatiemiddel
dienst doet, is geld. Goud (respectievelijk zilver) is dus geld. Als geld functioneert
het enerzijds daar, waar het in zijn gouden (respectievelijk zilveren) persoonlijkheid moet optreden,
derhalve als geldwaar en dus noch louter ideëel zoals in de waardemeter, noch vervangbaar
zoals in het circulatiemiddel; aan de andere kant functioneert het daar, waar het in zijn functie,
hetzij in eigen persoon hetzij door middel van een plaatsvervanger, als uitsluitende waardegedaante
of adequate vorm van ruilwaarde komt te staan tegenover alle andere waren in hun hoedanigheid
van uitsluitende gebruikswaarden.
a. Schatvorming
De voortdurende kringloop van twee tegengestelde warenmetamorfosen, de onophoudelijke afwisseling
van verkoop en koop, wordt zichtbaar in de rusteloze omloop van het geld, in zijn functie
van perpetuum mobile van de circulatie. Maar zodra de reeks van metamorfosen wordt onderbroken,
zodra de verkoop niet wordt aangevuld door een daaropvolgende koop, verstart het geld
of wordt het, zoals Boisguillebert het uitdrukt, van meuble (roerend goed) omgezet in immeuble
(onroerend goed).
Wanneer de warencirculatie zelf tot ontwikkeling komt, ontwikkelt zich tevens de noodzaak en de
hartstocht het product van de eerste metamorfose, de veranderde gedaante van de waar of goudontpopping,
vast te houden.[86] Een waar wordt dan niet verkocht om een waar te kopen, maar
om de warenvorm te vervangen door de geldvorm. Deze verandering van vorm wordt dan van
louter middel van de stofwisseling tot doel op zichzelf. De afgestane gedaante van de waar wordt
verhinderd te functioneren als de absoluut ruilbare gedaante, dat wil zeggen als de slechts vergankelijke
geldvorm. Het geld versteent daardoor tot een schat en de verkoper van de waar wordt
een oppotter.
Juist in het begin van de warencirculatie wordt slechts het overschot aan gebruikswaarden in geld
omgezet. Goud en zilver worden op deze manier vanzelf de maatschappelijke uitdrukking van
overvloed of rijkdom. Deze naïeve wijze van schatvorming zien we vereeuwigd bij volkeren,
waar de traditionele en op eigen gebruik gerichte productiewijze een nauw omlijnde kring van
behoeften bevredigt, bijvoorbeeld bij de Aziaten, in het bijzonder bij de Indiërs. Vanderlint, die
van de illusie uitgaat dat de prijzen van de waren worden bepaald door de hoeveelheid goud en