Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

zetting van akkers in weiden in Ierland nog ernstiger gevolgen moet hebben dan in Engeland. In
Engeland neemt met de veeteelt de verbouw van groenvoer toe, in Ierland neemt dit af. Terwijl
grote oppervlakten aan vroeger bebouwde akkers worden braakgelegd of permanent in grasland
worden omgezet, doet een groot deel van het vroeger ongebruikte, onbebouwde land en veengronden
dienst voor de uitbreiding van de veeteelt. De kleine en middelgrote boeren — hieronder
reken ik alle boeren die niet meer dan 100 acres grond bebouwen — vormen nog altijd 8 / 10 van
het totaal.[186c] Zij worden in steeds grotere mate door de concurrentie van de kapitalistisch bedreven
landbouw verdrongen en ze voorzien dus de klasse der loonarbeiders steeds van nieuwe
rekruten. De enige grote industrie van Ierland, de productie van linnen, gebruikt relatief weinig
volwassen mannen en voorziet in het algemeen, ondanks haar expansie sinds de prijsstijging van
de katoen in de jaren 1861-66, slechts een relatief onbeduidend deel der bevolking van werk.
Evenals iedere andere grote industrie veroorzaakt de linnenindustrie door de voortdurende
schommelingen in haar eigen sfeer steeds een relatieve overbevolking, zelfs wanneer het aantal
door haar geabsorbeerde mensen absoluut toeneemt. De ellende van de plattelandsbevolking
vormt de basis voor de enorme hemdenfabrieken, enzovoort, waarvan het arbeidsleger grotendeels
over het platteland is verspreid. Wij vinden hier het reeds beschreven systeem van huisarbeid
terug, dat in de onderbetaling en de overmatige arbeid het methodische middel heeft gevonden
tot ‘overtolligmaking’. En ofschoon de ontvolking niet zulke vernietigende gevolgen heeft
als in een land met een ontwikkelde kapitalistische productie, voltrekt zij zich niet zonder een
voortdurende terugslag op de binnenlandse markt. De leegte, die hier ontstaat door de emigratie,
maakt niet alleen de lokale vraag naar arbeid kleiner, maar vermindert ook de inkomsten van de
winkeliers, ambachtslieden en kleine neringdoenden in het algemeen. Vandaar de daling van de
inkomens tussen £60 en £100, zoals blijkt uit tabel E.
Een duidelijke uiteenzetting van de situatie der landelijke dagloners in Ierland vinden wij in rapporten
van de inspectie van het Ierse armbestuur (1870).[186d] Aangezien zij ambtenaren zijn
van een regering, die zich slechts weet te handhaven dank zij de bajonet en dank zij de nu eens
openlijke, dan weer verhulde staat van beleg, moeten zij in hun taalgebruik veel voorzichtiger
zijn dan hun collega’s in Engeland. Desondanks laten zij hun regering geen illusies koesteren.
Volgens hen is de nog steeds zeer lage loonvoet in de afgelopen twintig jaar met 50 tot 60 % gestegen
en bedraagt het loon nu gemiddeld 6-9s. per week. Achter deze schijnbare loonsverhoging
gaat echter een werkelijke loonsverlaging schuil, want deze verhoging weegt niet op tegen de inmiddels
plaatsgevonden prijsstijging der noodzakelijke bestaansmiddelen. Ten bewijze hiervan
het volgende uittreksel uit de officiële berekeningen van een Iers armhuis:
Wekelijks gemiddelde van de kosten van onderhoud per hoofd
De prijs van de noodzakelijke levensmiddelen is dus bijna twee keer en de prijs van de kleding
precies twee keer zo hoog als twintig jaar geleden.