Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

het centrum van het totale handelskrediet. Omstreeks dezelfde tijd, waarin men in Engeland ophield
met het verbranden van heksen, begon men daar vervalsers van bankbiljetten op te hangen.
Welk een indruk het plotselinge opduiken van dit gebroed van bankiers, financiers, renteniers,
makelaars, handelaars in effecten en beurshyena’s op de tijdgenoten maakte, kan men gewaar
worden uit de geschriften van die tijd, bijvoorbeeld uit die van Bolingbroke.[243b]
Met de staatsschulden ontstond een internationaal kredietsysteem, dat vaak één der bronnen van
de oorspronkelijke accumulatie bij het een of andere volk verbergt. Zo vormen de laagheden van
het Venetiaanse roofsysteem een dergelijke verborgen grondslag voor de kapitaalrijkdom van
Holland, waaraan het in verval geraakte Venetië grote sommen geld leende. En zo is het ook tussen
Holland en Engeland. Reeds in het begin van de achttiende eeuw werden de manufacturen
van Holland ver overvleugeld en was Holland niet langer de overheersende commerciële en industriële
natie. Een van de belangrijkste takken van transacties van dit land in de periode 1701-76
werd daardoor het uitlenen van enorme kapitalen, in het bijzonder aan zijn machtige concurrent,
Engeland. Iets dergelijks geldt thans voor Engeland en de Verenigde Staten. Menig kapitaal, dat
vandaag in de Verenigde Staten zonder geboortebewijs optreedt, was in Engeland gisteren nog
gekapitaliseerd kinderbloed.
Aangezien de staatsschuld wordt geschraagd door de staatsinkomsten, waaruit de jaarlijkse rentebetalingen
en andere betalingen moeten worden gedekt, werd het moderne belastingstelsel de
noodzakelijke aanvulling van het systeem van nationale leningen. De leningen stellen de regering
in staat buitengewone uitgaven te bestrijden, zonder dat de belastingbetaler het direct voelt, maar
zij maken voor de toekomst hogere belastingen noodzakelijk. Aan de andere kant dwingt de belastingverhoging,
die is veroorzaakt door opeenhoping van na elkaar aangegane schulden, de regering
bij nieuwe buitengewone uitgaven tot het aangaan van steeds nieuwe leningen. Het moderne
belastingstelsel, waarvan de belastingen op de noodzakelijke levensbehoeften (dus hun
prijsstijging) de spil vormen, draagt daarom in zichzelf de kiem van een automatische toeneming.
De overbelasting is geen toeval, maar veeleer principe. In Holland, waar dit systeem voor het
eerst werd toegepast, heeft de grote patriot De Witt het daarom in zijn Maximen geprezen als het
beste systeem om de loonarbeider onderworpen, sober en vlijtig te maken en. . . met arbeid te
overladen. De vernietigende invloed, die van dit systeem op de toestand der loonarbeiders uitgaat,
is in dit verband echter van minder belang dan de door dit systeem bepaalde gewelddadige
onteigening van de boer, de ambachtsman, kortom van alle elementen, waaruit de kleine middelklasse
bestaat. Hierover bestaat geen verschil van mening, zelfs niet onder de economen. Het protectiestelsel,
dat een van zijn meest essentiële onderdelen vormt, versterkt nog de uitwerking van
onteigening, die van dit belastingstelsel uitgaat.
Het grote aandeel, dat de staatsschuld en het daarbij behorende belastingstelsel heeft in de kapitalisatie
van de rijkdom en in de onteigening van de massa, heeft een aantal schrijvers, zoals Cobbett,
Doubleday en anderen, er toe gebracht hierin ten onrechte de grondoorzaak van de ellende
der moderne volkeren te zoeken.
Het protectiestelsel was slechts een kunstmiddel om fabrikanten voort te brengen, onafhankelijke
arbeiders te onteigenen, de nationale productie- en bestaansmiddelen te kapitaliseren en de periode
van overgang van de ouderwetse naar de moderne productiewijze met geweld te verkorten. De
Europese staten betwistten elkaar het patent van deze uitvinding en toen deze eenmaal in dienst