Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

over de dood van de modiste Mary Anne Walkley, 20 jaar, werkzaam in een zeer achtenswaardige
hofmodezaak, welke gedreven werd door een dame met de gemoedelijke naam Elise. De oude en
reeds vaak vertelde geschiedenis[88] werd nu opnieuw ontdekt: deze meisjes werken gemiddeld
16 1 / 2 uur, tijdens het seizoen echter vaak 30 uur zonder onderbreking, waarbij zij, als hun ‘ar-
beidskracht’ het dreigt te begeven, op de been worden gehouden door een tijdige toediening van
sherry, port of koffie. En men zat juist in de drukste periode van het seizoen. De pronkgewaden
van de nobele ladies moesten in de kortst mogelijke tijd worden klaargetoverd voor het bal, dat
gegeven werd ter gelegenheid van de inhuldiging van de vers geïmporteerde Prinses van Wales.
Mary Anne Walkley had samen met 60 andere meisjes onafgebroken 26 1 / 2 uur gewerkt. Met z’n
dertigen zaten zij in één kamer, welke nauwelijks 1 / 3 van de noodzakelijke kubieke hoeveelheid
lucht bevatte; ‘s nachts moesten zij in één van de stinkholen, waarvan men een slaapkamer had
gemaakt door deze met verschillende tussenschotten te verdelen, met z’n tweeën één bed
delen.[89] En dit was een van de betere modezaken van Londen. Mary Anne Walkley werd op
vrijdag ziek en stierf op zondag, zelfs — tot grote verbazing van Madame Elise — zonder het
laatste kledingstuk te hebben afgemaakt. De te laat aan het sterfbed geroepen arts, de heer Keys,
verklaarde bij de lijkschouwing voor de jury in droge termen: ‘Mary Anne Walkley is gestorven
door lange arbeidsuren in een te vol arbeidsvertrek en in een te klein en te slecht geventileerd
slaapvertrek.’ Om de arts een lesje in goede manieren te geven verklaarde de jury daarentegen:
‘De overledene is gestorven aan apoplexie, maar er zijn redenen om te vrezen dat haar dood werd
versneld door overmatige arbeid in een te volle werkplaats, enzovoort.’ ‘Onze blanke slaven,’ zo
riep de Morning Star, het orgaan van de vrijhandelsheren Cobden en Bright, uit, ‘worden tot in
het graf afgebeuld en sterven en vergaan zonder dat iemand er naar omkijkt.’[90]
‘Het laten werken tot de dood er op volgt is aan de orde van de dag, niet alleen in de werkplaatsen
van de modistes, maar op duizenden plaatsen, ja, op iedere plaats waar zaken worden gedaan.
. . Laten we de smid eens als voorbeeld nemen. Wanneer we de dichters mogen geloven, bestaat
er geen man met meer levenskracht en levenslust dan de smid. Hij staat vroeg op en hij slaat zijn
vonken reeds voordat de zon daar de kans toe krijgt. Hij eet en drinkt en slaapt als geen ander.
Fysiek beschouwd bevindt hij zich bij matige arbeid inderdaad in één van de beste menselijke
posities. Maar laten we hem eens naar de stad volgen en laten we eens kijken welke hoeveelheid
arbeid op de schouders van deze sterke man rust. Welk rangnummer bezit hij in de sterftecijfers
voor ons land? In Marylebone (één van de grootste stadswijken van Londen -M.) sterven de smeden
in de verhouding van 31 per 100 per jaar, dat wil zeggen 11 meer dan het gemiddelde sterftecijfer
voor volwassen mannen in Engeland. Dit beroep, een bijna instinctmatige bezigheid der
mensheid waartegen op zichzelf geen bezwaren bestaan, wordt door een loutere overdrijving van
de arbeid een vernietiger van de mens. Dagelijks kan hij een bepaald aantal slagen met de hamer
maken, een bepaald aantal schreden zetten, een bepaald aantal keren adem halen, een bepaalde
hoeveelheid werk verzetten en gemiddeld bijvoorbeeld 50 jaar leven. Men dwingt hem zoveel
slagen meer te maken, zoveel schreden meer te zetten, zoveel vaker dagelijks adem te halen, alles
bij elkaar zijn levensinspanningen dagelijks met een kwart te vergroten. Hij probeert het en het
resultaat is dat hij in een bepaalde periode een kwart meer aan werk verzet en op zijn 37e in
plaats van op zijn 50e sterft.’[91]