Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

van een waar uitoefenen, kan op eenvoudige wijze worden afgeleid door toepassing van de gevallen,
I, II en III.
Werkelijke veranderingen van de grootte van de waarde weerspiegelen zich dus noch ondubbelzinnig
noch volkomen in hun relatieve uitdrukking of in de grootte van de relatieve waarde. De
relatieve waarde van een waar kan veranderen ofschoon haar waarde constant blijft. Haar relatieve
waarde kan constant blijven ofschoon haar waarde verandert. Tenslotte hoeven simultane veranderingen
in de grootte van de waarde en in de relatieve uitdrukking van deze grootte geenszins
met elkaar te corresponderen.[20]
3. De equivalentvorm
Wij hebben gezien dat, wanneer een waar A (het linnen) haar waarde uitdrukt in de gebruikwaarde
van een andere waar B (de jas), waar A aan waar B een bijzondere waarde oplegt, namelijk die
van het equivalent. Het eigen bestaan van waarde van de waar linnen komt te voorschijn doordat
het linnen gelijk wordt gesteld aan de jas zonder dat de jas een waardevorm aanneemt, die zich
van de natuurlijke vorm onderscheidt. Het linnen drukt dus inderdaad zijn eigen bestaan als
waarde uit doordat de jas onmiddellijk met het linnen ruilbaar is. De equivalentvorm van een
waar is dus de vorm van haar onmiddellijke ruilbaarheid met andere waren.
Wanneer de ene soort waar (bijvoorbeeld jassen) een andere soort waar (bijvoorbeeld linnen) tot
equivalent dient — waardoor jassen dus de kenmerkende eigenschap krijgen zich in een onmiddellijk
met het linnen ruilbare vorm te bevinden — dan is daardoor nog op geen enkele wijze de
verhouding vastgesteld, waartegen jassen en linnen worden geruild. Aangezien de grootte van de
waarde van het linnen gegeven is, hangt deze verhouding af van de grootte van de waarde van de
jas. Onverschillig of de jas als equivalent en het linnen als relatieve waarde dan wel omgekeerd
het linnen als equivalent en de jas als relatieve waarde wordt uitgedrukt, de grootte van de waarde
wordt steeds door de voor productie noodzakelijke arbeidstijd, dus onafhankelijk van de waardevorm,
bepaald. Maar zodra de warensoort jas in de waarde-uitdrukking de positie van equivalent
inneemt, wordt de grootte van haar waarde niet meer als waardegrootte uitgedrukt. In de waardevergelijking
doet de jas dan veeleer dienst als een bepaalde hoeveelheid van een zaak.
Bijvoorbeeld: hoeveel is 40 el linnen ‘waard’? Twee jassen. Omdat de warensoort jas hier de rol
van equivalent speelt, de gebruikswaarde jas tegenover het linnen waardemassa is, is een bepaalde
kwantiteit jas voldoende om een bepaalde hoeveelheid waarde van het linnen uit te drukken.
Twee jassen kunnen dus de waardegrootte van 40 el linnen uitdrukken, maar zij kunnen nooit hun
eigen waardegrootte, de grootte van de waarde van jassen uitdrukken. De oppervlakkige waarneming
van het feit, dat het equivalent in de waardevergelijking steeds de vorm van een simpele
hoeveelheid van een zaak, van een gebruikswaarde bezit, heeft bij Bailey — zoals bij vele van
zijn voorgangers en navolgers — tot de verkeerde voorstelling geleid dat de waarde-uitdrukking
slechts een kwantitatieve verhouding zou zijn. De equivalentvorm van een waar houdt integendeel
geen kwantitatieve bepaling van de waarde in.
De eerste eigenaardigheid, die ons bij de beschouwing van de equivalentvorm opvalt, is dat de
gebruikswaarde de verschijningsvorm wordt van het tegenovergestelde: van de waarde.