Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

ste met zijn eigen wetgeving en hij het loon van de landarbeider door de armenbelasting liet aanvullen
tot het onontbeerlijke minimum. De bepalingen van de arbeidswetten inzake contracten
tussen patroons en loonarbeiders, ontslagtermijnen, en dergelijke — die de arbeider slechts een
civiele procedure toestaan wanneer de patroon contractbreuk pleegt, maar een strafrechtelijke
vervolging mogelijk maakt tegen de arbeider die contractbreuk pleegt — zijn op dit moment nog
steeds van kracht.
De wrede wetten tegen het verenigingsrecht van de arbeiders bezweken in 1825 onder het dreigende
geweld van het proletariaat. Zij bezweken echter slechts ten dele. Enkele schone overblijfselen
van de oude statuten verdwenen pas in 1859. Ten slotte meende het parlement bij wet van
29 juni 1871 de laatste sporen van deze klassenwetgeving te hebben verwijderd door de wettelijke
erkenning van de vakverenigingen. Maar een wet van dezelfde datum (An Act to Amend the
Criminal Law relating to Violence, Threats, and Molestation — wet tot wijziging van de strafwetgeving
inzake geweld, bedreiging en overlast) herstelde in feite de oude toestand in een nieuwe
vorm. Door deze parlementaire goocheltruc werden de middelen, die de arbeiders zouden
kunnen gebruiken bij een staking of lock-out (staking van verbonden fabrikanten door gelijktijdige
sluiting van hun fabrieken -M.) aan het gewone recht onttrokken en onder een bijzondere
strafwetgeving geplaatst, waarvan de interpretatie aan de fabrikanten zélf in hun hoedanigheid
van vrederechters werd overgelaten. Twee jaar eerder had hetzelfde Lagerhuis en had dezelfde
heer Gladstone op de bekende eerlijke wijze een wetsontwerp ingediend tot afschaffing van alle
bijzondere strafwetgeving tegen de arbeidersklasse. Maar verder dan de tweede lezing liet men
dit ontwerp nooit komen en zo werd de kwestie op de lange baan geschoven totdat ten slotte de
‘grote liberale partij’ door een alliantie met de Tories de moed vond zich vastbesloten tegen het
proletariaat te keren, dat haar aan de macht had gebracht. Niet tevreden met dit verraad stond de
‘grote liberale partij’ het de Engelse rechters — altijd flikflooiend in dienst van de heersende
klasse — toe de verjaarde wetten over de ‘samenzweringen’ weer op te diepen en toe te passen op
de arbeidersverenigingen. Men ziet: slechts met tegenzin en onder druk van de volksmassa zag
het Engelse parlement af van de wetten tegen stakingen en vakverenigingen, nadat het zelf vijf
eeuwen lang met een schaamteloos egoïsme de positie van een permanente vakvereniging der
kapitalisten tegenover de arbeiders had gehandhaafd.
Onmiddellijk bij de aanvang van de revolutionaire stormen waagde de Franse bourgeoisie het de
arbeiders het pas verworven recht op vereniging weer te ontnemen. Bij een decreet van 14 juni
1791 verklaarde zij iedere arbeidersvereniging tot een ‘aanslag op de vrijheid en op de Verklaring
van de Rechten van de Mens’, strafbaar met een boete van 500 livres en met verlies van de actieve
burgerrechten voor een periode van een jaar.[225] Deze wet, die de concurrentiestrijd tussen
kapitaal en arbeid met behulp van het staatsgezag binnen de voor het kapitaal aangename perken
houdt, overleefde revoluties en de val van vorstenhuizen. Zelfs het schrikbewind liet deze wet
onaangetast. De wet werd pas zeer onlangs uit het wetboek van strafrecht geschrapt. Niets is
kenmerkender dan het voorwendsel voor deze burgerlijke staatsgreep. ‘Ofschoon,’ schrijft Chapelier,
de rapporteur, ‘het wenselijk is dat het arbeidsloon zal stijgen boven hetgeen het nu is, opdat
degene, die het ontvangt, vrij is van de door ontbering der noodzakelijke bestaansmiddelen veroorzaakte
absolute afhankelijkheid, die bijna de afhankelijkheid van de slavernij is,’ mogen de
arbeiders toch niet het onderling eens worden over hun belangen, gemeenschappelijk handelen en
daardoor hun ‘absolute afhankelijkheid, die bijna slavernij is’ temperen, omdat zij juist daardoor
‘de vrijheid van hun ci-devant maîtres (vroegere meesters), van de tegenwoordige ondernemer,’