Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

zestiende eeuw neemt de moderne geschiedenis van het kapitaal met de wereldhandel en de wereldmarkt
een aanvang.
Wanneer we afzien van de materiële inhoud van de warencirculatie, van de ruil van de verschillende
gebruikswaarden, en wanneer we slechts de economische vormen beschouwen die door dit
proces ontstaan, dan zien we als eindproduct het geld. Dit eindproduct van de warencirculatie is
de eerste verschijningsvorm van het kapitaal.
Historisch beschouwd komt het kapitaal aanvankelijk overal tegenover het grondbezit te staan in
de vorm van geld: geldbezit, handelskapitaal en woekerkapitaal.[1] We hoeven echter niet terug
te gaan tot de wordingsgeschiedenis van het kapitaal om in het geld zijn eerste verschijningsvorm
te onderkennen. Dezelfde geschiedenis speelt zich dagelijks voor onze ogen af. Ieder nieuw kapitaal
verschijnt in eerste instantie nog steeds als geld op het toneel, dat wil zeggen op de markt
(warenmarkt, arbeidsmarkt of geldmarkt), geld, dat door een bepaald proces in kapitaal wordt
omgezet.
Geld als geld en geld als kapitaal onderscheiden zich aanvankelijk slechts door het verschil in
hun vorm van circulatie.
De directe vorm van de warencirculatie is W — G — W: omzetting van waar in geld en heromzetting
van geld in waar, verkopen om te kopen. Naast deze vorm vinden we echter een andere,
die zich principieel van de eerste onderscheidt: de vorm G — W — G, omzetting van geld in
waar en heromzetting van waar in geld, kopen om te verkopen. Geld, dat op de laatste wijze circuleert,
verandert in kapitaal, wordt kapitaal en is reeds naar zijn bestemming slechts kapitaal.
Laten wij de circulatie G — W — G eens nader bekijken. Evenals de eenvoudige warencirculatie
bezit zij twee tegengestelde fasen. In de eerste fase (G — W, koop) wordt het geld omgezet in
waar. In de tweede fase (W — G, verkoop) wordt de waar weer in geld omgezet. Het geheel van
beide fasen echter is een totale beweging, waarbij geld tegen waar en dezelfde waar tegen geld
wordt geruild, waarbij waren worden gekocht om ze weer te verkopen of — indien we het formele
onderscheid tussen koop en verkoop buiten beschouwing laten — waarbij het geld de waar
koopt en de waar het geld.[2] Het resultaat van het gehele proces is ruil van geld tegen geld: G —
G. Wanneer ik voor £100 2000 pond katoen koop en de 2000 pond katoen weer verkoop voor
£110, dan heb ik uiteindelijk £100 geruild tegen £110, geld geruild tegen geld.
Het is duidelijk dat het circulatieproces G — W — G absurd en zonder betekenis zou zijn, indien
men langs deze omweg een bepaalde geldwaarde zou ruilen tegen dezelfde geldwaarde, bijvoorbeeld
£100 tegen £100. Dan is de methode van de schatvergaarder, die zijn £100 vasthoudt in
plaats van deze prijs te geven aan het gevaar van de circulatie, aanzienlijk eenvoudiger en veel
veiliger. Onverschillig echter of de koopman de met zijn £100 gekochte katoen weer verkoopt
voor £110 of dat hij de katoen voor £100 of zelfs voor £50 van de hand moet doen, zijn geld heeft
in ieder geval een bijzondere en oorspronkelijke beweging doorlopen, welke van een totaal andere
aard is dan de beweging van de eenvoudige warencirculatie, bijvoorbeeld het geld in handen
van de boer, die graan verkoopt en met het daarvoor ontvangen geld kleren koopt. We moeten ons
dus in de eerste plaats bezighouden met het vormverschil tussen de kringlopen G — W — G en