Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

verontwaardiging, waartoe een menselijk wezen in staat is, dat de negers in de Geconfedereerde
Staten geheel voor niets arbeid verrichtten. De redactie van dit blad had eens de dagkosten van
zo’n neger moeten vergelijken met die van de vrije arbeider in het Londense East End!
[29] Adam Smith zinspeelt slechts bij toeval bij de behandeling van het stukloon op de veranderingen
in de arbeidsdag.
Hoofdstuk 18
Het tijdloon
Het arbeidsloon neemt weer zeer verschillende vormen aan. Dit feit kan men niet leren uit de
economische handboeken, waarvan de schrijvers zozeer zijn geïnteresseerd in de materiële zijde
van het probleem, dat elk vormonderscheid wordt veronachtzaamd. Een uiteenzetting van al deze
vormen behoort echter tot de bijzondere leer van de loonarbeid en moet dus niet in dit werk worden
behandeld. Toch moeten hier in het kort de twee belangrijkste grondvormen worden uiteengezet.
Men zal zich herinneren dat de verkoop van arbeidskracht altijd plaatsvindt voor bepaalde tijdruimten.
De gewijzigde vorm, waarin de dagelijkse, wekelijkse, enzovoort, waarde van de arbeidskracht
direct tot uitdrukking komt, is het ‘tijdloon’, dus dagloon, enzovoort.
In de eerste plaats moet nu worden opgemerkt dat de in hoofdstuk 15 ontwikkelde wetten inzake
de kwantitatieve veranderingen in de prijs van de arbeidskracht en de meerwaarde door een eenvoudige
vormverandering kunnen worden omgezet in wetten van het arbeidsloon. Evenzo verschijnt
het onderscheid tussen de ruilwaarde van de arbeidskracht en de hoeveelheid bestaansmiddelen,
waarin deze waarde wordt omgezet, thans als het onderscheid tussen nominaal en reëel
arbeidsloon. Het heeft geen zin in de verschijningsvorm te herhalen wat in de essentiële vorm
reeds is uiteengezet. Daarom beperken wij ons tot enkele punten, die kenmerkend zijn voor het
tijdloon.
De geldsom[30], die de arbeider voor zijn dagarbeid, weekarbeid, enzovoort, ontvangt, vormt het
bedrag van zijn nominaal of het op basis van de waarde bepaalde arbeidsloon. Het is echter duidelijk
dat al naar gelang de lengte van de arbeidsdag, dus al naar gelang de dagelijks door de arbeider
geleverde hoeveelheid arbeid, hetzelfde dagloon, weekloon, enzovoort, een sterk uiteenlopende
prijs van de arbeid, dat wil zeggen zeer verschillende bedragen geld voor dezelfde hoeveelheid
arbeid, kan voorstellen.[31] Men moet bij het tijdloon dus weer een onderscheid maken
tussen het totale bedrag van het arbeidsloon — dagloon, weekloon, enzovoort, — en de prijs van
de arbeid. Hoe kan nu deze prijs, dat wil zeggen de geldwaarde van een gegeven hoeveelheid arbeid,
worden gevonden? Men vindt de gemiddelde prijs van de arbeid wanneer men de gemiddelde
dagwaarde van de arbeidskracht deelt door het aantal uren van de gemiddelde arbeidsdag.
Is bijvoorbeeld bij een 12-urige arbeidsdag de dagwaarde van de arbeidskracht van 3s. het waardeproduct
van zes arbeidsuren, dan is de prijs van één arbeidsuur 3s/ 12 = 3d. De op deze wijze
bepaalde prijs van een arbeidsuur dient als maateenheid voor de prijs van de arbeid.