Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

stane vorm beschouwt in het verloop van zijn ontwikkeling, dus ook naar het wezen van zijn vergankelijkheid,
zich door niets laat overbluffen en naar haar aard kritisch en revolutionair is.
De met tegenstrijdigheden belaste beweging van de kapitalistische maatschappij doet zich voor
de praktische bourgeois op de meest treffende wijze gevoelen in de wisselvalligheden van de periodieke
cyclus van de moderne industrie en in het bijzonder in de top: de algemene crisis. De
crisis is weer in aantocht, ofschoon zij zich nog in het beginstadium bevindt; zowel door het brede
terrein dat de crisis bestrijkt als door de heftigheid van haar uitwerking zal bij de geluksvogels
van het nieuwe Heilige Pruisische-Duitse Rijk de dialectiek er in worden geranseld.
Londen, 24 januari 1873
Karl Marx
Bij de derde druk
Het was Marx niet vergund deze derde druk zelf persklaar te maken. De machtige denker, wiens
grootheid nu ook door zijn tegenstanders wordt erkend, stierf op 14 maart 1883.
Op mij, die in hem een grote en trouwe vriend gedurende veertig jaar verlies, aan wie ik meer te
danken heb dan zich in woorden laat uitdrukken, rustte nu de taak de uitgave te verzorgen zowel
van deze derde druk van het eerste deel, als van het tweede deel, dat Marx in handschrift heeft
nagelaten. Ik ben de lezer rekenschap verschuldigd over de wijze waarop ik het eerste gedeelte
van deze plicht heb vervuld.
Marx had aanvankelijk het plan de tekst van het eerste deel grotendeels om te werken, vele theoretische
punten scherper te stellen, het historische en het statistische materiaal voor het heden bij
te werken. Zijn slechte gezondheid en de wens de eindredactie van het tweede deel klaar te maken
noopten hem hiervan af te zien. Slechts het meest noodzakelijke zou veranderd worden en
alleen die bijvoegingen zouden worden opgenomen, die in de inmiddels verschenen Franse uitgave
(Le Capital. Par Karl Marx, Paris, Lachâtre 1873) reeds een plaats hadden gekregen.
In zijn nalatenschap bevond zich dan ook een Duits exemplaar dat hij hier en daar had verbeterd
en waarin hij verwijzingen naar de Franse uitgave had aangebracht; er was eveneens een exemplaar
van de Franse uitgave, waarin hij nauwkeurig de te gebruiken plaatsen had aangeduid. Met
enkele uitzonderingen beperken deze veranderingen en toevoegingen zich tot de laatste afdeling
van het boek, namelijk die over het accumulatieproces van het kapitaal. In dit gedeelte werd meer
dan elders het oorspronkelijke ontwerp gevolgd, terwijl de daaraan voorafgaande stukken op
grondige wijze waren omgewerkt. De stijl was daardoor levendiger, meer uit één stuk, maar
daardoor ook slordiger, met anglicismen en af en toe onduidelijk; doordat enkele belangrijke punten
slechts werden aangestipt zaten er in het verloop van het verhaal soms leemten.
Wat betreft de stijl had Marx verschillende stukken grondig herzien; hierdoor, en trouwens door
vele mondelinge aanwijzingen, gaf hij mij aan hoever ik kon gaan met het verwijderen van tech-