Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

grote ijver de fabriekswetgeving steunde) noch zijn eerste of latere tegenstanders de drogreden
van de ‘oorspronkelijke ontdekking’ wisten aan te geven. Zij deden een beroep op de feitelijke
ervaring. Het hoe en het waarom bleef een mysterie.
[33] En toch heeft mijnheer de Professor nog wat profijt getrokken van zijn reisje naar Manchester!
In zijn Letters on the Factory Act is de gehele nettowinst, ‘winst’ en ‘interest’ en zelfs ‘something
more’ (nog iets meer), afhankelijk van een onbetaald arbeidsuur van de arbeider! Een jaar
eerder had hij nog in zijn Outlines of Political Economy — tot lering van de studenten van Oxford
en van de ontwikkelde filisters geschreven -tegenover Ricardo’s waardebepaling door middel
van de arbeidstijd ‘ontdekt’ dat de winst voortvloeide uit de arbeid van de kapitalist en de interest
uit diens ascese, zijn abstinentie. De uitvlucht zelf was reeds oud, maar het woord ‘abstinentie’
was nieuw. De heer Roscher heeft er een goed Duits woord voor gevonden: Enthaltung, maar zijn
minder met het Latijn vertrouwde landgenoten, boeren, binnen- en buitenlui, maakten er vanuit
het monnikenlatijn Entsagung van.
[34] ‘Voor iemand met een kapitaal van £20.000 en een winst van £2.000 per jaar doet het er volstrekt
niet toe of zijn kapitaal 100 of 1000 arbeiders aan het werk zet, of de geproduceerde waren
voor £10.000 of £20.000 worden verkocht, als zijn winst maar niet beneden de £2.000 daalt. Is
het werkelijke belang van een natie niet hetzelfde? Als we uitgaan van de veronderstelling dat het
reële netto-inkomen, de interest en de winst gelijk blijven, dan is het van geen enkel belang of de
natie 10 of 12 miljoen mensen telt.’ Ricardo, t.a.p., p. 416. Reeds lang voor Ricardo had de fanatieke
kampioen van het meerproduct, Arthur Young — overigens een praatziek en kritiekloos
schrijver, wiens reputatie omgekeerd evenredig is aan zijn verdiensten — onder andere geschreven:
‘Welk nut zou in een modern koninkrijk een hele provincie bezitten, waarvan de grond op
Oud-Romeinse wijze — en hoe goed dan ook — door kleine boeren werd bebouwd? Welk ander
doel dan alleen maar het voortbrengen van mensen, hetgeen op zichzelf een nutteloos doel is?’
Arthur Young, Political Arithmetic etc., London, 1774, p. 47.
Toevoeging aan noot 34. — Zonderling is ‘de sterke neiging om netto bezit voor te stellen als
gunstig voor de arbeidende klasse. . . ofschoon het kennelijk, juist doordat het netto is, niet gunstig
is.’ Th. Hopkins, On Rent of Land etc., London, 1828, p. 126.