Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

noodzaak werden zij zodoende gedwongen rekening te houden met de nationale verschillen in de
intensiteit van de arbeid en dit heeft hen geen schade berokkend. De ervaring heeft hen geleerd
dat, ook wanneer de hoogte van het loon min of meer overeenkomt met de gemiddelde arbeidsintensiteit,
de relatieve prijs van de arbeid (in verhouding tot het product) zich in het algemeen in
tegengestelde richting beweegt.
In een van zijn eerste economische werken[66] tracht H. Carey te bewijzen dat de verschillende
nationale arbeidslonen zich recht evenredig verhouden met de mate van productiviteit van de nationale
arbeidsdag, om uit deze internationale verhouding de conclusie te trekken dat in het algemeen
het arbeidsloon stijgt en daalt met de productiviteit van de arbeid. Zelfs wanneer Carey zijn
premisse had bewezen in plaats, zoals zijn gewoonte is, zonder kritiek en op oppervlakkige wijze
het samengeraapt statistisch materiaal kriskras door elkaar te gooien, zou onze analyse van de
productie van meerwaarde de absurditeit van deze conclusie bewijzen. Het mooiste is nog dat hij
niet beweert dat in werkelijkheid de dingen zich zo verhouden als uit zijn theorie zou moeten
volgen. De staatsinmenging heeft namelijk de natuurlijke economische verhoudingen vervalst.
Daarom dient men de nationale arbeidslonen zo te berekenen, alsof het deel, dat in de vorm van
belastingen de staat toevloeit, bij de arbeider zelf terecht komt. Zou de heer Carey er niet goed
aan doen zich af te vragen of deze ‘staatskosten’ ook niet ‘natuurlijke vruchten’ van de kapitalistische
ontwikkeling zijn? Deze redenering past volkomen bij de man, die eerst de kapitalistische
productieverhoudingen bestempelde als eeuwige wetten van de natuur en van de rede, waarvan
het vrije harmonische spel slechts wordt gehinderd door staatsinmenging, om daarna tot de ontdekking
te komen dat de diabolische invloed van Engeland op de wereldmarkt — een invloed
die, naar het schijnt, niet voortvloeit uit de natuurwetten van de kapitalistische productie —
staatsinmenging noodzakelijk maakt, namelijk de bescherming door de staat van die wetten van
de natuur en van de rede, anders gezegd: het stelsel van protectie. Carey kwam verder tot de ontdekking
dat de stellingen van Ricardo en anderen, waarin de bestaande maatschappelijke tegenstellingen
en tegenstrijdigheden werden geformuleerd, niet het ideale product zijn van de werkelijke
economische beweging, maar dat omgekeerd de werkelijke tegenstellingen van de kapitalistische
productie in Engeland en elders het gevolg zijn van de theorie van Ricardo en anderen! Ten
slotte ontdekte hij dat het in laatste instantie de handel is, die de aangeboren schoonheden en
harmonieën van de kapitalistische productiewijze vernietigt. Nog een stapje verder en hij ontdekt
misschien dat het enige gebrek van de kapitalistische productie het kapitaal zelf is. Alleen een
man met zo’n ontstellend gebrek aan kritiek en met een dergelijke schijngeleerdheid verdient het,
ondanks zijn protectionistische ketterij, de geheime bron te worden van de harmonieuze wijsheid
van een Bastiat en van alle andere vrijhandel-optimisten van deze tijd.
_______________
[64] ‘Het is onjuist wanneer men beweert dat de lonen (het betreft hier de monetaire uitdrukking
-M.) gestegen zijn, omdat men er meer goedkoper geworden waren mee kan kopen.’ David
Buchanan in zijn uitgave van de Wealth of Nations van A. Smith, London, 1814, deel I, p. 417,
noot.
[64a] We zullen elders onderzoeken door welke omstandigheden met betrekking tot de productiviteit
deze wet voor afzonderlijke bedrijfstakken kan worden gewijzigd.
[65] In zijn polemiek met A. Smith merkt James Anderson op: ‘Tevens dient te worden opgemerkt
dat, ofschoon de schijnbare prijs van de arbeid gewoonlijk lager ligt in arme landen, waar