Het Kapitaal - Marxists Internet Archive

Het volgende is ontleend aan het verslag van de commissie van 1863. Dr. J. T. Arledge, eerste
geneesheer van het ziekenhuis van North Staffordshire, zegt: ‘Als klasse vertegenwoordigen de
arbeiders in de aardewerkindustrie, mannen en vrouwen. . . een gedegenereerde bevolking, zowel
lichamelijk als geestelijk. Zij zijn gewoonlijk dwergachtig, slecht gebouwd en zij hebben vaak
een vergroeide borst. Zij worden vroeg oud en ze leven kort; flegmatisch en bloedarm als ze zijn
treedt de zwakte van hun constitutie aan het licht door hardnekkige aanvallen van dyspepsie, lever-
en nierkwalen en reumatiek. Maar van alle ziekten zijn zij vooral gevoelig voor borstziekten:
longontsteking, tering, bronchitis en astma. Een vorm van de laatste ziekte is typerend voor hen
en staat bekend onder de naam van pottenbakkersastma of pottenbakkerstering. Scrofulose, die de
amandelen, beenderen of andere lichaamsdelen aantast, is een ziekte waaraan meer dan 3 van de
pottenbakkers lijdt. Dat de degeneratie (degenerescence) van de bevolking van dit district nog
niet veel groter is, is uitsluitend te danken aan de rekrutering van arbeidskrachten uit de omliggende
districten en door de vermenging via huwelijken met gezondere rassen.’ De heer Charles
Pearson, tot voor kort chirurg aan hetzelfde ziekenhuis, schrijft in een brief aan het commissielid
Longe onder andere: ‘Ik kan slechts spreken uit persoonlijke ervaring en niet volgens statistische
gegevens; maar ik aarzel niet te verklaren dat steeds weer mijn verontwaardiging werd gewekt bij
het zien van deze arme kinderen, wier gezondheid werd opgeofferd om de hebzucht van hun ouders
en werkgevers te bevredigen.’ Hij geeft een opsomming van de oorzaken van de ziekten van
de arbeiders in de aardewerkindustrie en hij sluit deze opsomming samenvattend af met ‘long
hours’ (lange arbeidstijden). In het verslag van de commissie wordt de hoop uitgesproken dat
‘een bedrijfstak, die in de wereld zo’n belangrijke plaats inneemt, niet langer de schandvlek zal
dragen van het feit dat haar groot succes gepaard gaat met fysieke degeneratie, zeer omvangrijk
lichamelijk lijden en een vroege dood van de arbeidersbevolking, welke door haar arbeid en bekwaamheid
in staat was zulke grote resultaten te bereiken.’[69] Wat opgaat voor de aardewerkfabrieken
in Engeland geldt ook voor dezelfde bedrijfstak in Schotland.[70]
De luciferindustrie dateert van 1833, toen men had uitgevonden hoe fosfor op de strijkhoutjes
kon worden aangebracht. Sinds 1845 vond een snelle ontwikkeling van deze industrie in Engeland
plaats en zij verspreidde zich van de dichtbevolkte delen van Londen vooral ook naar Manchester,
Birmingham, Liverpool, Bristol, Norwich, Newcastle en Glasgow; hiermee ging gepaard
een verbreiding van de mondklem, waarvan een Weense arts reeds in 1845 ontdekte dat het een
typische ziekte van de lucifersmakers is. De helft van de arbeiders zijn kinderen onder de 13 jaar
en jongeren onder de 18 jaar. Deze bezigheid staat door de ongezondheid en de onaangenaamheid
ervan in zulk een kwade reuk, dat slechts het meest verkommerde deel van de arbeidersklasse —
half verhongerde weduwen en dergelijke — er kinderen aan afstaat, ‘haveloze, half verhongerde,
totaal verwaarloosde en bandeloze kinderen’.[71] Van de getuigen, die door het commissielid
White werden verhoord (1863) waren 270 nog geen 18 jaar, 50 nog geen 10 jaar, 10 slechts 8 jaar
en 5 slechts 6 jaar. De arbeidsdagen varieerden van 12 tot 14 à 15 uur, er was nachtarbeid, de
maaltijden waren onregelmatig en werden meestal genuttigd in de werkplaatsen, welke door de
fosfor verpest waren.[71bis] In deze tak van bezigheid zou Dante zijn meest afschuwelijke helle
fantasieën overtroffen hebben gevonden.
In de fabrieken voor behangselpapier worden de grovere soorten met machines, de fijnere soorten
met de hand (block printing) gedrukt. De drukste tijd valt tussen begin oktober en eind april. In
deze periode duurt de arbeid vaak zonder onderbreking van 6 uur ‘s ochtends tot 10 uur ‘s avonds
of tot later in de nacht.